مشاهده بیشتر
مدت زیادی از شروع سال ۲۰۲۳ میلادی نگذشته بود که ورشکستگی بانک سیلیکون ولی و اعلام خبر احتمال ورشکستگی برخی از بانک‌های دیگر ایالات متحده آمریکا، موجی از نگرانی‌ها را در خصوص خطر بروز یک بحران مالی جهانی بزرگ به وجود آورد. تجربه سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نشان می‌دهد وقوع یک بحران مالی در مقیاس جهانی به شدت می‌تواند بازار مصرف فلزاتی مانند فولاد و آلومینیوم را دچار رکود کند و تاثیر قابل ملاحظه‌ای را بر ساختارهای اقتصادی جهان داشته باشد. با این حال شرایط بسته اقتصاد ایران و ارتباط حداقلی آن با ساختارهای مالی دنیا سبب می‌شود تا تاثیرپذیری اقتصاد کشور از چنین بحران‌هایی بیشتر محدود به افت قیمت نفت و کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی و به دنبال آن کاهش ارزش صادرات باشد. تصویر «چراغ گردسوز» روی جلد، سمبلی از اهمیت توجه و داشتن نگاهی دقیق به محیط پرابهام اقتصاد دنیا و شناخت فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از آن است تا به این ترتیب بتوان در صورت وقوع بحران مالی جهانی، اقتصاد کشور را در این فضای گرگ و میش دنیا در مسیر درست هدایت کرد.
موقعیت جغرافیایی و وضعیت زمین‌شناسی ایران، شرایط پرریسکی را برای نواحی مختلف کشور در زمینه احتمال بروز انواع بلایای طبیعی به ویژه سیل و زلزله ایجاد می‌کند. این در حالی است که در بسیاری از شهرهای کشور، ساختمان‌ها و زیرساخت‌های موجود از شرایط ناایمن و غیراستانداردی برای مقابله با زلزله برخوردار هستند. تجربه زلزله هفته‌های اخیر ترکیه نیز نشان داد در صورت بی‌توجهی به استانداردها و ایمن‌سازی ساختمان‌ها، بروز یک زلزله تا چه میزان کشور را با تلفات جانی و آسیب‌های اقتصادی مواجه خواهد کرد. تصویر «سوت» روی جلد، سمبلی از اعلام هشدار و اخطار برای توجه به رعایت استانداردها در شهرسازی و ایمن‌سازی ساختمان‌ها در مقابل پدیده‌هایی مانند سیل و زلزله است تا به این ترتیب بتوان در صورت رخداد بلایای طبیعی، آمار تلفات و خسارات و پس‌لرزه ناشی از آن‌ها را تا حد امکان کاهش داد. باید توجه داشت حوزه مدیریت بلایای طبیعی هم از جنبه مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و هم بازسازی پس از آسیب‌های آن، محرکی برای مصرف فلزات به شمار می‌آید.
تقویت قوای نظامی یکی از مولفه‌های اساسی و مهم برای حفظ امنیت و دفاع در مقابل تهدیدات خارجی برای هر کشور محسوب می‌شود. این موضوع برای ایران که در چند دهه گذشته به طور مداوم با تحریم‌ها و محدودیت‌های خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی دست و پنجه نرم کرده و همواره در معرض تهدیدهای نظامی از سوی کشورهای دیگر بوده است، اهمیت دوچندانی می‌یابد. در همین راستا و در نتیجه اقدامات انجام شده در حوزه توسعه صنایع نظامی، ایران از کشوری که تا ۵۰ سال قبل حتی قادر به تعمیر ساده‌ترین تجهیزات خود نبود، امروز به کشوری تبدیل شده است که محصولات صنایع نظامی آن از قابلیت صادرات به کشورهای دیگر و رقابت با تسلیحات ابرقدرت‌های نظامی جهان برخوردار هستند. از طرف دیگر رشد تولید تسلیحات و تجهیزات نظامی در سال‌های اخیر سبب شده است تا صنایع نظامی، خود به یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ بازار فلزات کشور تبدیل شوند. تصویر «توپ جنگی» روی جلد، سمبلی از تجهیزات نظامی است که توسعه صنایع آن در ایران امنیت و خاکریز مطمئنی را برای حفظ کشور در مقابل تهدیدها و خطرات بیرونی ایجاد کرده است.
امروزه بخش گردشگری یکی از محورهای مهم ایجاد رشد اقتصادی و کسب درآمدهای بین‌المللی برای بسیاری از کشورها به شمار می‌آید. ظهور مقاصد جدید گردشگری و تلاش کشورها برای ایجاد زیرساخت‌ها و جذابیت برای ورود گردشگران، گواهی بر اهمیت صنعت توریسم در عصر امروز است. در سمت مقابل، بررسی آمارها از سهم بسیار پایین ایران از ورود گردشگران بین‌المللی حکایت دارد که بخش عمده همین میزان محدود نیز از مبدا ۴ کشور همسایه عراق، افغانستان، آذربایجان و ترکیه بوده است. به جرات می‌توان گفت امروز ایران جایگاه بسیار کم‌رنگی را در بازار جهانی گردشگری دارد که دلیل اصلی آن را باید محدودیت‌های زیرساختی و شرایط حاکم بر فضای فرهنگی و اجتماعی کشور دانست. تصویر «فنجان چای» روی جلد، به عنوان نمادی قدیمی از پذیرایی از مهمان در ایران، سمبلی از شرایط سنتی زیرساختی و فرهنگی کشور است که موجب کاهش جذابیت ایران برای ورود گردشگران و «جای خالی» ایران در این بازار پراهمیت و روبه‌رشد می‌شود.
حوزه ورزش و زیرساخت‌های آن یکی از مولفه‌های تعیین‌کننده در مناسبات اجتماعی و اقتصاد کشورها به شمار می‌آید. اهمیت این حوزه در دنیای امروز به حدی افزایش یافته است که قطر با سرمایهگذاری بیش از ۲۰۰ میلیارد دلاری اقدام به برگزاری مسابقات جام جهانی کرد تا بتواند از خود تصویری از یک کشور پیشرفته و مدرن را به جهانیان عرضه کند بررسی شاخص‌های مربوط به زیرساخت‌های ورزشی کشور نشان می‌دهد که این زیرساخت‌ها فاصله قابل توجهی را با استانداردهای جهانی دارند و با توجه به روند سرمایه‌گذاری‌ها در سال‌های گذشته، بهبود آن‌ها در آینده نیز دور از ذهن به نظر می‌رسد. «گل‌کوچیک» یکی از بازی‌های ورزشی قدیمی کشور محسوب می‌شود که برگزاری آن با ساده‌ترین امکانات و لوازم ممکن بود. تصویر «توپ پلاستیکی» نمادی از قدیمی و ناکافی بودن امکانات و زیرساخت‌های ورزشی کشور است که امکان برگزاری رویدادهای ورزشی بین‌المللی را از ایران سلب می‌کند.
توسعه و فعالیت صنایع هوافضا در ایران از قدمتی در حدود نیم قرن برخوردار است. در طول دو دهه گذشته، به دنبال معطوف‌شدن توجه‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در صنایع هوافضا، عملکرد این صنایع رشد چشمگیری یافت که نتیجه آن، ثبت دستاوردهایی مانند پرتاب ماهواره‌های متعدد به فضا و طراحی و ساخت انواع هواپیماهای بدون سرنشین بود. با این حال، صنایع هوافضا در چند سال اخیر، متاثر از تحریم‌ها و کاهش شدید سرمایه‌گذاری‌ها و بودجه این صنایع در اثر شرایط نامناسب اقتصاد کشور با رکود بزرگی مواجه شده‌اند. تصویر موشک کاغذی روی جلد، نمادی از شرایط صنایع هوافضای کشور است که از حرکت همگام با آخرین پیشرفت‌های جهان جا مانده و در اصطلاح گرفتار یک «چاله هوایی» شده که روند حرکت این صنایع را کند کرده است. تجربه نشان داده است توجه بیشتر به صنایع هوافضا، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در این صنایع و تکیه بر توان متخصصان داخلی می‌تواند فرصت دوباره‌ای را برای برون‌رفت صنایع هوافضا از شرایط کنونی و درخشش دوباره در جهان فراهم آورد.
ایران از دیرباز یکی از تمدن‌های نقش‌آفرین و تعیین‌کننده در مناسبات و تحولات جهان بوده است. با این حال، نگاهی به آمارها نشان می‌دهد در طول نیم‌قرن گذشته، سرعت توسعه اقتصاد ایران از روند رشد جهانی عقب مانده است که دلیل اصلی این مسئله را باید تحریم‌هایی دانست که موانع بزرگی را بر سر راه مراودات تجاری و دسترسی به تکنولوژی‌های روز ایجاد کرده‌اند. همچنین وابستگی بیش از حد درآمدهای ایران به نفت و کم‌توجهی به توسعه و ارتقای سایر بخش‌های اقتصادی و صنعتی نیز دیگر چالشی محسوب می‌شود که موجب آسیب‌های‌پذیری اقتصاد ایران در مقابل تکانه‌ها و عوامل خارجی شده است. تصویر «ماشین تحریر» روی جلد، سمبلی از بی‌توجهی به مفهوم توسعه و عقب ماندن از سیر پیشرفت فناوری دنیا محسوب می‌شود که سبب شده است اقتصاد ایران به عنوان کشوری دیرینه و کهنه‌کار، نتواند در بازارهای رقابتی جهان نقش‌آفرینی کند.
فلزات از دیرباز تاکنون، پایه و اساس اغلب تحولات مهم در زندگی بشر بوده‌اند. امروز نیز تامین مایحتاج انسان‌ها و ایجاد هرگونه توسعه و پیشرفت، بدون مصرف فلزات مختلف قابل تصور نیست. همین مسئله بازار جهانی فلزات را به بخشی استراتژیک و تعیین‌کننده در اقتصاد دنیا تبدیل کرده است که سمت تقاضای آن به خاطر وجود محرک‌هایی مانند رشد جمعیت، توسعه زیرساخت‌ها و پیشرفت‌های حوزه تکنولوژی در حال تقویت شدن است. این مسئله برای کشورهایی مانند ایران که از منابع ارزشمند و متنوع معدنی برخوردار هستند، فرصت مناسبی محسوب می‌شود تا با توسعه ظرفیت‌ها و نقش‌آفرینی در زنجیره تامین جهانی، در مسیر توسعه و اعتلای خود حرکت کنند. تصویر «چرتکه» روی جلد، سمبل و نمادی از لزوم و اهمیت حسابگری و پیش‌بینی شرایط آتی بازار جهانی فلزات است تا بتوان با شناخت تحولات جاری و سمت‌وسوی حرکت این بازار، در مسیر ارزش‌آفرینی و کسب سهم بیشتر از این بازار گام نهاد.
تعدد بالای همسایگان ایران و ساختارهای منحصربه‌فرد اقتصادی و بازار مصرف این کشورها، فرصت‌های مناسبی را برای توسعه مراودات تجاری با آن‌ها ایجاد می‌کند. با این حال، آمارها نشان می‌دهند سهم ایران از تامین واردات حدود یک هزار و دویست میلیارد دلاری همسایگان خود، کمتر از ۲.۲ درصد است. تصویر نقش قلمو و رنگ روی جلد را می‌توان سمبلی از نقش‌افرینی و سهم ایران در بازارهای کشورهای همسایه دانست. سهمی که بسیار کمتر از پتانسیل‌های واقعی کشور بوده و اصطلاحا «کم‌رنگ» مانده است. بدیهی است، توجه به ظرفیت‌های موجود و تولید و عرضه محصولات قابل‌رقابت در بازارهای جهانی، کلید و عامل اساسی نقش‌آفرینی پررنگ‌تر ایران در بازار کشورهای همسایه محسوب می‌شود که فرصت مناسبی را برای رشد مصرف و صادرات غیرمستقیم فلزات اساسی در قالب محصولات ساخته‌شده و نهایی به کشورهای همسایه ایجاد می‌کند.
اغلب کشورهای جهان در سال‌های اخیر با سرعت بالایی در مسیر استفاده از منابع تجدیدپذیری مانند انرژی خورشیدی و بادی برای تامین انرژی مورد نیاز خود حرکت کرده‌اند. با این حال، نگاهی به آمارهای مربوط به سبد انرژی ایران نشان می‌دهد بیش از ۹۷ درصد از مصرف انرژی اولیه در کشور از منابع فسیلی نفت و گاز تامین می‌شود. تصویر «کپسول گاز» روی جلد، سمبلی از مصرف گاز طبیعی به عنوان منبع اصلی تامین انرژی در کشور است. با توجه به روند چند سال اخیر به نظر می‌رسد در سیاست‌گذاری‌های حوزه انرژی کشور، به گاز طبیعی به عنوان منبعی «بی‌پایان» نگریسته شده است. با این حال، در شرایط فعلی که تامین انرژی به موضوعی چالش‌برانگیز در کشور تبدیل شده است، حرکت در مسیر استفاده از منابع خورشیدی و بادی می‌تواند گام بلندی در راستای ارتقای امنیت تامین انرژی کشور باشد.
ایران همانند اغلب کشورهای جهان در چند دهه گذشته با پدیده‌ای به نام کاهش جمعیت خانوار مواجه بوده است. این پدیده از عوامل مختلفی مانند کاهش نرخ فرزندآوری و افزایش تعداد خانوارهای یک‌نفره نشئت می‌گیرد. تصویر «کوله‌پشتی» روی جلد، نمادی از روند فعلی و تمایل افراد به استقلال و «جدایی» از خانواده و تشکیل خانوارهای تک‌نفره است. پدیده‌ای که تاثیر زیادی را بر بسیاری از شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی کشور خواهد داشت، زیرا تقاضای جدیدی را در بازارهای مختلفی مانند مسکن، لوازم خانگی و خودرو ایجاد می‌کند که تامین آن موجب رشد قابل توجه مصرف فلزات اساسی در کشور می‌شود.
بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۳۰ سهم فروش خودروهای الکتریکی از بازار جهانی خودرو به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد. با توجه به ساختار خودروهای الکتریکی و فلزات مصرفی در باتری‌های آن‌ها، افزایش تولید این خودروها در سال‌های آینده، تاثیر قابل توجهی را بر بازار جهانی مصرف فلزاتی مانند مس، نیکل، کبالت و لیتیوم خواهد داشت. مسئله‌ای که با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالقوه معدنی ایران فرصتی طلایی برای کشور تلقی می‌شود. تصویر «باتری» روی جلد در واقع نماد و سمبلی از نیروی محرکه خودروی الکتریکی است. اگرچه تولید این خودرو در ایران با توجه به شرایط فعلی صنعت خودروسازی کشور قدری دور از ذهن می‌رسد، اما سیاست‌گذاری برای حرکت در مسیر تولید خودروهای الکتریکی در سال‌های آینده به عنوان اندیشه‌ای نوین و خیالی نو، افق‌های روشنی را برای آینده صنعت خودروسازی و صنایع معدنی و فلزی کشور به تصویر می‌کشد.
