مشاهده بیشتر
صنایع غذایی و آشامیدنی، به لحاظ ارزش افزوده، یکی از عمده‌ترین فعالیت‌های صنعتی در ایران هستند؛ بنابراین صنایع غذایی و آشامیدنی جزو صنایع با‌ارزش تلقی می‌شوند. مطابق آمارهای گمرک، بیشترین حجم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از نظر ارزش به کشورهای همسایه همچون عراق، افغانستان و پاکستان صورت گرفته است که می‌تواند نشانه بی‌تاثیر بودن تحریمها، به دلیل رصدناپذیر بودن، در صادرات محصولات غذایی به کشورهای همسایه باشد. بیشترین افزایش ارزش افزوده صنایع غذایی و آشامیدنی از ارزش افزوده بخش صنعت در سال‌های اخیر رقم خورده است که نشان از افزایش سهم و جایگاه صنایع مورد نظر در ارزش افزوده بخش صنعت کشور دارد. در سال ۱۳۹۷، به دلیل خروج آمریکا از برجام، این مقدار سهم کاهشی یک‌واحدی داشت. همچنین در سال ۱۳۹۲، با اِعمال تحریمها، سهم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از کل صادرات غیرنفتی به کمترین مقدار خود طی دوره بررسی‌شده رسید.
در سال‌های گذشته، رونق صنعت ساخت و تعمیر قایق‌های تفریحی و ورزشی موجب شده بود تا تقاضای مناسبی برای فلزات، خصوصا فولاد، در کشور ایجاد شود که این امر دورنمای روشنی را برای بازار فلزات کشور پدید می‌آورد. اما به‌یکباره رکود قابل توجهی در این صنعت ایجاد شد. این رکود متقابلا بر مصرف فلزات در این عرصه نیز اثرگذار بود و موجب شد تا افت شدیدی در تقاضای فولاد کشور پدید آید. این رکود، که در سال‌های اخیر نیز ادامه یافته است، در کنار تاثیرات سوء آن بر اقتصاد و اشتغال کشور، موجب شده است تا امروز بخش بزرگی از تقاضای بالقوه برای فلزات نیز بدون استفاده باقی بماند؛ در صورتی که اگر برنامه‌ریزی مناسبی به منظور توسعه این صنعت سودآور تحقق می‌یافت، امروز تقاضای قابل توجهی برای انواع محصولات فلزی در کشور ایجاد می‌شد.
صنعت نوشیدنی، در مقایسه با صنعت غذا، صنعتی نوظهور محسوب می‌شود که تجلی آن طی دو دهه اخیر و با بحران کمبود آب شدت یافته است. طی سال‌های گذشته و با اِعمال تحریمها از سوی آمریکا، تامین مواد اولیه و قطعات و تجهیزات تولید از چالش‌های این صنعت بوده است. در این گزارش، با بررسی صنعت تولید تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع آشامیدنی به عنوان راه‌حلی برای این چالش، میزان مصرف فلزات در این صنعت نیز برآورد می‌شود.
در شرایطی که تحریمها، صادرات نفت و به دنبال آن درآمد کشور را در تنگنا قرار داده‌اند، فرصت مناسبی برای دیگر صنایع فراهم شده است تا با افزایش تولیدات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات خود، جایگاهی مناسب در اقتصاد کسب کنند و از وابستگی کشور به نفت بکاهند. اما این صنایع نیز در مسیر توسعه خود با چالش‌های گوناگونی از جمله تامین ماشین‌آلات مواجه هستند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین‌آلات اکثر بخش‌های اقتصاد کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته است که این مسئله چشم‌انداز نامناسبی را برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور در سال‌های آینده پدید می‌آورد؛ زیرا ماشین‌آلات یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های تولیدند و عدم سرمایهگذاری مناسب در این حوزه مانع رشد اقتصادی کشور خواهد شد.
صنعت قطعات و تجهیزات مورد استفاده صنایع دریایی، که تولیدکننده تجهیزاتی همچون فانوس دریایی، شناوه‌ها و ضربه‌گیرهای بنادر است، یکی از تامین‌کنندگان مهم صنایع دریایی به شمار می‌آید و از همین لحاظ، رشد و توسعه آن تا حد زیادی وابسته به صنایع دریایی است. صرف‌نظر از برخی محصولات این صنعت همچون فانوس و شناوه که در ساخت آن از فلز استفاده می‌شود، احداث و توسعه این بخش از صنعت، خود مستلزم مصرف فلزاتی همچون فولاد، آلومینیوم و مس است. با توجه به رشد مورد انتظار از ظرفیت‌های این صنعت، پیش‌بینی می‌شود که ارزش فلزات مصرف‌شده این بخش سالانه ۱.۳ درصد رشد کند.
صنعت پتروشیمی یکی از مهم‌ترین بخش‌های زنجیره نفت و گاز است که ارزش افزوده بالایی را در کشور به همراه دارد. به لحاظ اهمیت این صنعت، تجهیزات و قطعات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی نیز اهمیت به‌سزایی دارد؛ زیرا به دلیل بزرگی مقیاس این صنعت، در صورت افزایش تامین داخلی تجهیزات، رونق زیادی در صنایع تولیدی ایجاد می‌شود و تقاضا برای بخش‌های تامین‌کننده آن نظیر فلزات افزایش خواهد یافت. بررسی وضعیت حال حاضر و آینده ماشین‌آلات و تجهیزات به‌کاررفته در صنعت پتروشیمی می‌تواند نمایی از میزان تقاضای داخلی فلزات از این بخش را نشان دهد؛ دیگ‌های بخار و بویلرهای صنعتی تجهیزاتی هستند که در صنعت پتروشیمی نقش مهمی دارند.
بخش صنعت از مهم‌ترین عرصه‌ها در زمینه رشد و پیشرفت اقتصادی هر کشور به شمار می‌رود. کشورها عمدتا بر اساس عملکرد اقتصادی و در ادامه، در قسمت‌های جزئی‌تری از قبیل صنعت و زیرشاخههای آن ارزیابی می‌شوند. پویایی این بخش نقش قابل توجهی در اقتصاد کشورهای جهان دارد. بنابراین توجه به عملکرد بخش‌های مختلف صنعت، به‌ویژه تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، اهمیت دارد. از این رو، گزارش حاضر به بررسی تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و شاخص تولید آن‌ها در جهان می‌پردازد.
ایران، با داشتن خط‌های ساحلی در شمال و جنوب كشور و نیز مسیرهای حمل‌ونقل، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه صنایع دریایی دارد. این صنایع، به علت ارتباط نزدیک با ساير صنایع کشور، می‌توانند منجر به رونق سایر بخش‌های صنعت شوند. با این حال و بر خلاف انتظارات، ارزش افزوده این صنعت طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ تقریبا ثابت و برابر یک هزار و ۷۳۰ میلیارد ریال (بر پایه قیمت ثابت ۱۳۹۰) بوده است. این در حالی بود که ارزش صادرات این صنعت جهش قابل توجهی را در سال ۱۳۹۷ تجربه کرد و بیشترین سهم صادرات صنایع دریایی از کل صادرات غیرنفتی در این سال ثبت شد. بخش عمده‌ای از صادرات ایران به کشورهایی بوده که به‌رغم ارزش صادراتی بالا، صادرات به آن‌ها در اطلاعات گمرک ایران گزارش نشده است. در این حالت، یا کشور مقصد قابل شناسایی نبوده و یا به منظور حفظ اطلاعات شرکت صادرکننده، کشور مبدا از افشای اطلاعات خودداری کرده است.
صنعت پتروشیمی، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع مصرف‌کننده فلز، همواره اهمیت داشته و با توجه به مزیت‌های ایران در زمینه ذخایر گاز و دسترسی به آّب‌های آزاد، زمینه رشد و توسعه این صنعت فراهم بوده است. همچنین در پی افزایش ظرفیت صنعت پتروشیمی، با توجه به مزیت‌های موجود و احداث واحدهای جدید، بازار مصرف فلزات افزایش تقاضا داشته است.
با توجه به اهمیت صادرات غیرنفتی در سال‌های اخیر، به توسعه صنایع دیگر توجه بیشتری شده است. یکی از این صنایع که پتانسیل بسیار خوبی برای رشد اقتصاد کشور دارد صنعت آشامیدنی است. از جمله ویژگی‌های مثبت سرمایهگذاری در تولید انواع نوشیدنی‌ها زودبازده بودن است؛ موضوعی که برای سرمایه‌گذاران بسیار اهمیت دارد. شناخت بازار و الگوی مصرف مردم در هریک از بخش‌های صنایع، به‌خصوص صنعت آشامیدنی، نیازمند تحقیقات بازار دقیق در جامعه هدف است، تا جایی که نتایج تحقیق می‌تواند کمک شایانی به رقابت با برندهای دیگر کند.
امروزه بسیاری از کشورها سعی دارند از طریق توسعه صنایع پتروشیمی خود، منابع خام انرژی را به محصولات با ارزش افزوده بالاتر تبدیل کنند، چنان‌که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، عمده مبادلات تجاری در حوزه نفت و گاز بر مبنای محصولات تبدیلی و نهایی صورت می‌گیرد. فرایندهای تبدیل منابع نفت و گاز غالبا در مجتمع‌های پتروشیمی، که دارای تاسیسات و تجهیزات پیشرفته هستند، صورت می‌گیرد؛ از این رو، می‌توان گفت یکی از نخستین لازمه‌های توسعه صنعت پتروشیمی و جلوگیری از خام‌فروشی نفت و گاز، استفاده از تجهیزاتی دقیق و مطلوب است. هر قدر سهم تامین داخل تجهیزات پتروشیمی افزایش یابد، تقاضای داخلی برای فلزات نیز افزایش خواهد یافت. گزارش حاضر به بررسی انواع ماشین‌آلات و تجهیزات صنعت پتروشیمی می‌پردازد.
تحولات صنعت خودروسازی دسترسی به انواع وسایل نقلیه را برای عموم مردم تسهیل کرده است، به طوری که امروزه بسیاری از مردم برای تردد و جابه‌جایی کالاها از وسایل نقلیه شخصی و عمومی استفاده می‌کنند. استفاده از اتومبیل‌ها و ماشین‌های حمل بار مستلزم توسعه زیرساخت‌ها در این بخش است. جاده‌ها اصلی‌ترین زیرساخت‌های حمل‌ونقل زمینی به شمار می‌آیند و امکان دسترسی به بسیاری از نقاط شهری و روستایی و جابه‌جایی در مسیرهای صعب‌العبور را فراهم می‌کنند. احداث زیرساخت‌های حمل‌ونقل همواره یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای کشورها تلقی می‌شود. تردد بی‌شمار وسایل نقلیه در جاده‌ها احتمال رخ دادن حوادث جاده‌ای را نیز به مراتب افزایش داده است. برای افزایش امنیت حمل‌ونقل جاده‌ای، نظارت بر اجرای مقررات و کاهش آمار سوانح جاده‌ای، تجهیزات مختلفی مانند تابلوهای راهنمایی و رانندگی و گاردریل‌ها در مسیر راه‌ها نصب می‌شوند. در ساخت این تجهیزات غالبا فلزات اساسی از جمله فولاد به کار می‌روند؛ بنابراین احداث جاده‌ها محرکی برای بازار فلزات اساسی خصوصا فولاد خواهد بود.
