مشاهده بیشتر
توسعه صنایع شیمیایی، از طرق مختلفی سبب رشد بازار فلزات میشود. تجهیزات بهکار رفته برای تولید محصولات شیمیایی، تاسیسات مورد نیاز این واحدها و همچنین بستهبندی برخی از محصولات صنایع شیمیایی، از جمله مهمترین مواردی هستند که در بازار تقاضای فلزات اثر دارند. از این میان، تجهیزات بیشترین سهم را در مصرف فلزات دارند که عمدتا از جنس فلزات خاصی، همچون فولاد زنگنزن ساخته میشوند. بر این اساس، رشد و توسعه این صنایع میتواند رشد و توسعه بازار فلزات خاص را نیز به دنبال داشته باشد.
حملونقل دریایی یکی از مهم ترین روشهای مبادلات بین المللی است که به دلیل حجم بسیار بالای جابهجایی کالا و نیز صرفه اقتصادی، به یکی از مناسب ترین روش های حمل کالا بدل شده است. از کشتی به عنوان یک شناور بزرگ برای ترابرد مسافر و بار روی آبهای آزاد یا رودخانه و دریاچههای پهناور استفاده میشود. صنعت کشتیسازی در جهان یکی از صنایع اساسی و مادر تلقی میشود و به سبب ماهیت فنی و تخصصیاش، از جایگاه ویژهای در اقتصاد دنیا برخوردار است. در صنعت کشتیسازی، تکنولوژیهای پیشرفته، دستگاههای حساس و حفاظتی و حتی سادهترین فعالیتهای صنعتی کاربرد دارند و به همین دلیل، توسعه این صنعت تاثیراتی چشمگیر در تقاضای داخلی فلزات خواهد داشت. این صنعت ترکیبی از موتورسازی، تراشکاری، ورقکاری، جوشکاری، ساخت تجهیزات، نورد و ریختهگری است. به همین علت، کشتیسازی از صنایع پایهای تلقی میشود و نیازمند دانش و تخصص لازم است. کشتیسازی مجموعهای از رشتههای مختلف صنعتی سبک و سنگین، صنعتی چندمنظوره و استراتژیک است. در گزارش حاضر به بررسی روند توسعه ظرفیتهای کشتیسازی و تاثیرات آن بر تقاضای داخلی فلزات پرداخته میشود.
صنایع ساختمانی، به عنوان تامینکنندگان بخش بزرگی از محصولات مصرفی در احداث ساختمانهای مسکونی، خدماتی، زیرساختی و غیره، یکی از بزرگترین بخشهای اثرگذار بر اقتصاد کشور به شمار میآیند. توسعه این صنایع و رشد کمّی و کیفی تولیدات آنها نقشی مهم و تعیینکننده در بینیازی بخش ساختوساز از واردات دارد. بدیهی است که لازمه این امر، سیاستگذاریهای صحیح در زمینه رشد سرمایهگذاریها در پروژههای ساختمانی و زیرساختی است که موجب رشد بازار مصرف محصولات صنایع ساختمانی و توسعه این صنایع خواهد شد.
سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای آب به دلیل اهمیتی که تامین این ماده حیاتی در ارتقای سطح کیفیت زندگی و پیشرفت اقتصادی جوامع دارد، طی چند سال اخیر صرف نظر از میزان توسعهیافتگی و ثروت کشورها در دستور کار برنامهریزان و سیاستگذاران قرار گرفته است و برخی کشورها نیز برای توسعه آنها در بلندمدت برنامههایی را تدوین و بودجههای کلانی را اختصاص دادهاند. ایالات متحده آمریکا با تخصیص حدود ۵۰ میلیارد دلار که تاریخیترین میزان بودجه تخصیصیافته به حوزه زیرساختهای آب در این کشور است، قصد دارد تا تحولی اساسی در زیرساختهای هیدرولوژیکی این کشور ایجاد کند. همچنین قاره آفریقا که سالهاست تحت تاثیر کمبود چشمگیر سرمایهگذاری در زیرساختهای آب با معضل بحران آب دستوپنجه نرم میکند، قصد دارد تا طی برنامه سرمایهگذاری آب قاره آفریقا این میزان شکاف را در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار کاهش دهد.
وابستگی جوامع امروزی به انرژی برق، در کنار افزایش جمعیت و توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها، موجب شده است تا تقاضا برای مصرف برق افزایش یابد، به طوری که در طول زمان، سرانه مصرف برق همواره روندی صعودی را طی کرده است. مسئله انتقال برق از نیروگاهها و توزیع آن میان مصرفکنندگان یکی از مباحث مهم در صنعت برق به شمار میرود. رشد تقاضای تجهیزات توزیع و کنترل برق فرصت مناسبی را برای احداث و توسعه واحدهای صنعتی در زمینه تولید این تجهیزات فراهم کرده است. احداث این واحدهای تولیدی، محرکی برای بازار فلزات نیز محسوب میشود؛ زیرا در احداث ساختمانها و تاسیسات این صنایع، از فلزات مختلف مخصوصا فولاد، آلومینیوم و مس استفاده میشود.
سیم و کابل از جمله کالاهای زیربنایی به حساب میآیند که به منظور انتقال برق از نیروگاهها و رساندن آن به دست مصرفکنندگان نهایی به کار برده میشوند. مس و آلومینیوم اصلیترین فلزاتی هستند که در تولید سیم و کابل مصرف میشوند. بدون شک رسانایی مس بیشتر از آلومینیوم است، اما استفاده از کابلهای آلومینیومی، به سبب ارزانتر بودن، در برخی موارد اقتصادیتر است. با توجه به بهرهمندی ایران از ذخایر فراوان مس، توسعه صنعت سیم و کابل میتواند گامی بلند در جهت رشد صنعتی کشور به شمار آید. با توجه به فلزات بهکاررفته در سیم و کابلها، رشد تولید این محصولات موجب ایجاد تقاضای قابلتوجه برای فلزات مذکور و رونق بازارهای داخلی این فلزات خواهد شد.
توسعه صنایع شیمیایی، از چندین منظر میتواند رشد بازار تقاضای فلزات را به همراه داشته باشد. در درجه نخست، توسعه این صنایع نیاز به تجهیزات، قطعات و تاسیسات را افزایش میدهد که عموما برای ساخت آنها از فلزات مختلف اساسی استفاده میشود. همچنین بخش قابلتوجهی از محصولات این صنایع در قوطیهای فلزی یا ظروف تیوبی نرم در بازار عرضه میشود. همچنین از فلزاتی همچون آلومینیوم در لمینیت کردن بستهبندی محصولات این صنایع نیز بهوفور استفاده میشود. گزارش پیشِرو، با بررسی برخی از مهمترین ویژگیها و کاربردهای فلزات، نحوه اثرگذاری رشد و توسعه صنایع شیمیایی بر بازار تقاضای فلزات را مورد بررسی قرار میدهد.
صنعت باتری، بر جنبههای اقتصادی و غیر اقتصادی جوامع اثرگذار است و در پیشرفت اهداف کربنزدایی و انتقال انرژی نقش موثری بر عهده دارد. این موضوع، بسیاری از کشورها را بر آن داشته است تا با هدف کسب منافع اقتصادی همواره بر سر تصاحب سهم بیشتر از صنعت باتری جهان به رقابت با یکدیگر بپردازند. در سالهای اخیر، چین یکهتاز تولید باتری در مقیاس جهانی بوده، به طوری که برآورد میشود که تقریبا ۷۰ درصد از صنعت باتری جهان به این کشور، ۱۵ درصد به ایالات متحده آمریکا و ۵ درصد به اروپا اختصاص داشته است. مروری بر اندازه بازار و چشمانداز آن در سه کشور و منطقه یادشده، حکایت از آن دارد که تا سال ۲۰۳۰، اندازه بازار باتری اروپا رشد ۲۶۰.۷ درصدی، ایالات متحده آمریکا ۱۹۱ درصدی و چین ۱۸۲.۵ درصدی را تجربه خواهد کرد.
توسعه پالایشگاهها، با توجه به نقش موثر این واحدها در ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خامفروشی و رشد صادرات، از جمله مهمترین رویکردهای کلان اقتصادی کشور محسوب میشود. توسعه صنایع پالایشی از جنبههای مختلفی موجب رشد مصرف فلزات در کشور خواهد بود. برای احداث این واحدها، نیاز به ساخت تاسیسات و تجهیزاتی خواهد بود که فلزات، ماده اولیه اصلی آنها محسوب میشوند. در انتقال فرآوردهای نفتی از محل تولید به دست مصرفکنندگان و نیز صادرات این فرآوردهها، از خطوط لوله، بشکهها و تانکرها استفاده میشود که ساخت این تجهیزات خود محرکی قدرتمند برای بازار فلزات به شمار میآید. احداث زیرساختهای تامین یوتیلیتیها، ساخت قطعات یدکی و احداث جایگاههای سوختگیری از دیگر جنبههای اثرگذار تولید و پخش فرآوردههای نفتی بر بازار فلزات کشور است.
صنعت نفت و گاز امروز بزرگترین بخش اقتصاد ایران است. در بخشهای مختلف صنعت نفت و گاز، از اجرای عملیات حفاری و لولهگذاری تا استخراج و تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز برای آن، حمل نفت و گاز از طریق خط لوله، ذخیرهسازی در مخازن و فروش محصولات از پایانههای صادراتی فلزات نقشی بدون جایگزین را ایفا میکنند. از این رو، احداث تاسیسات بزرگ این صنعت و نیز تولید داخلی تجهیزات مورد استفاده در آن موجب افزایش مصرف فلزات در کشور خواهد شد. در گزارش پیشِرو، جنبههای مختلف تاثیر توسعه صنعت نفت و گاز بر بازار فلزات کشور بهاختصار مورد بررسی قرار گرفته است.
ایران، با داشتن خطهای ساحلی در شمال و جنوب كشور و نیز مسیرهای حملونقل، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه صنایع دریایی دارد. این صنایع، به علت ارتباط نزدیک با ساير صنایع کشور، میتوانند منجر به رونق سایر بخشهای صنعت شوند. با این حال و بر خلاف انتظارات، ارزش افزوده این صنعت طی سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ تقریبا ثابت و برابر یک هزار و ۷۳۰ میلیارد ریال (بر پایه قیمت ثابت ۱۳۹۰) بوده است. این در حالی بود که ارزش صادرات این صنعت جهش قابل توجهی را در سال ۱۳۹۷ تجربه کرد و بیشترین سهم صادرات صنایع دریایی از کل صادرات غیرنفتی در این سال ثبت شد. بخش عمدهای از صادرات ایران به کشورهایی بوده که بهرغم ارزش صادراتی بالا، صادرات به آنها در اطلاعات گمرک ایران گزارش نشده است. در این حالت، یا کشور مقصد قابل شناسایی نبوده و یا به منظور حفظ اطلاعات شرکت صادرکننده، کشور مبدا از افشای اطلاعات خودداری کرده است.
در سالهای گذشته، رونق صنعت ساخت و تعمیر قایقهای تفریحی و ورزشی موجب شده بود تا تقاضای مناسبی برای فلزات، خصوصا فولاد، در کشور ایجاد شود که این امر دورنمای روشنی را برای بازار فلزات کشور پدید میآورد. اما بهیکباره رکود قابل توجهی در این صنعت ایجاد شد. این رکود متقابلا بر مصرف فلزات در این عرصه نیز اثرگذار بود و موجب شد تا افت شدیدی در تقاضای فولاد کشور پدید آید. این رکود، که در سالهای اخیر نیز ادامه یافته است، در کنار تاثیرات سوء آن بر اقتصاد و اشتغال کشور، موجب شده است تا امروز بخش بزرگی از تقاضای بالقوه برای فلزات نیز بدون استفاده باقی بماند؛ در صورتی که اگر برنامهریزی مناسبی به منظور توسعه این صنعت سودآور تحقق مییافت، امروز تقاضای قابل توجهی برای انواع محصولات فلزی در کشور ایجاد میشد.
