مشاهده بیشتر
در جهان رقابتی امروز، استفاده از تکنولوژی‌های روز و مکانیزاسیون از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده است. در این میان، دو بخش ساختمان و معدن بیشتر از سایر بخش‌ها به استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب وابسته‌اند. به‌کارگیری ماشین‌آلات مناسب در این صنایع می‌تواند تا حد زیادی بر سودآوری کل پروژه‌ها بیفزاید. در ایران، صنعت تولید ماشین‌آلات معدنی و ساختمانی قدمتی طولانی دارد و بخشی از ماشین‌آلات مورد نیاز این صنایع در داخل کشور تامین می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، این صنعت شرایط مناسبی از نظر ایجاد ارزش افزوده نداشته است و با فرض تداوم شرایط کنونی، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را برای توسعه آن متصور بود.
توسعه صنعت پتروشیمی تقاضایی را برای فلزات از جوانبی مختلف ایجاد می‌کند که اصلی‌ترین بخش آن را می‌توان تجهیزات مورد استفاده در واحدهای پتروشیمی برشمرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این تجهیزات از منابع خارجی تامین می‌شود. با وجود این، تولیدکنندگان داخلی که تقریبا سهمی یک‌چهارمی از تامین تجهیزات پتروشیمی را دارا هستند، نزدیک به یک درصد از کل بازار سه فلز اساسی فولاد، آلومینیوم و مس را تشکیل می‌دهند. انتظار می‌رود که با تداوم رشد بومی‌سازی، بتوان این میزان را تا ۳.۵ درصد افزایش داد.
اگرچه اختراع خودروهای برقی تقریبا همزمان با اختراع خودروهای احتراق داخلی بوده است، با توجه به نرخ بسیار ارزان سوخت‌های فسیلی و ضعف‌های موجود در خودروهای الکتریکی، در گذشته خودروهای احتراق داخلی مورد استقبال قرار گرفتند و به تولید انبوه رسیدند. با گذشت زمان، پیشرفت‌های بسیاری در ساخت و تولید خودروهای الکتریکی صورت گرفت، اما هزینه بالای ساخت، به‌خصوص در مورد باتری این خودروها، مانع از گسترش آن‌ها شد. در سال‌های اخیر و به دنبال تحولات تکنولوژیکی جهان، با افزایش سرمایهگذاری برخی شرکت‌های معتبر در این صنعت و تولید باتری‌هایی بسیار ارزان‌تر از گذشته، رشد و تحول چشمگیری در تولید و عرضه خودروهای الکتریکی رخ داده؛ تحولی که امروز موجب شده است تا خودروهای الکتریکی قدرت رقابت با خودروهای دارای موتور احتراق داخلی و حتی مزیت‌های پرشماری نسبت به آن‌ها داشته باشند.
عوامل مختلفی بر میزان نفت ذخیره‌سازی‌شده در مخازن کشور اثرگذار هستند. محدودیت‌های فروش و کاهش صادرات و کاهش سطح تولید پالایشگاه‌های کشور از جمله عواملی هستند که موجب افزایش میزان نفت ذخیره‌سازی‌شده می‌شوند. از این رو، توسعه زیرساخت‌ها و احداث مخازن جدید نفت خام عاملی مهم برای بهبود شرایط صنعت نفت کشور به شمار می‌آید. در احداث مخازن فوق، از ورق‌های فولادی با ابعاد و آلیاژهای خاصی استفاده می‌شود که تولید داخلی آن‌ها در بی‌نیازی صنعت نفت از واردات خواهد بود. از این رو، سرمایهگذاری در احداث و نوسازی مخازن نفت را می‌توان از جنبه تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور مورد بررسی قرار داد.
گاز طبیعی فشرده یکی از پاک‌ترین سوخت‌های خودروهاست. CNG (Compressed Natural Gas)، به دلیل محتوای کربن پایین، تمیزتر از فرآورده‌های نفتی می‌سوزد و کمترین میزان آلاینده‌ها را نسبت به سایر سوخت‌ها تولید می‌کند. با توجه به افزایش بی‌رویه مصرف بنزین در سال‌های اخیر، یکی از رویکردهای اصلی دولت‌ها برای مدیریت این مسئله تشویق مردم به استفاده از خودروهای گازسوز بوده است. در همین راستا، در سال‌های اخیر احداث جایگاه‌های «CNG» در کشور سرعت بیشتری گرفته است؛ مسئله‌ای که خود مصرف قابل‌توجهی را برای فلزات مختلف ایجاد می‌کند.
در بخش‌های مختلف احداث یک ایستگاه مترو انواع گوناگونی از فلزات مصرف می‌شوند. فولاد ماده اولیه اصلی احداث سازه ایستگاه در زیر سطح زمین خواهد بود تا بتواند در طولانی‌مدت، پایداری ایستگاه را تضمین کند. به‌علاوه، در یک ایستگاه مترو، تجیهزات مختلفی برای سهولت استفاده و رفاه افراد پیش‌بینی می‌شود که بخش بزرگی از این تجهیزات نظیر صندلی‌ها، نرده‌ها و ... از انواع مختلف فولاد و همچنین آلومینیوم هستند. همچنین تجهیزات برق‌رسانی و روشنایی در ایستگاه‌های مترو نیز دیگر منبع مصرف فلزاتی نظیر مس، فولاد و آلومینیوم است.
خودکفایی در تولید محصولات ساختمانی، در کنار افزایش تولید ناخالص داخلی، ارزآوری را برای اقتصاد فراهم می‌کند. افزایش ظرفیت‌های واحدهای تولیدی، نیازمند توسعه زیرساخت‌هاست. تقاضا برای یوتیلیتی‌هایی نظیر آب، برق و گاز را می‌توان نیاز اولیه جوامع بشری امروزی برای ادامه حیات و یکی از اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار در توسعه زیرساخت‌های واحدهای صنعتی از جمله واحدهای تولید محصولات ساختمانی دانست. تامین زیرساخت‌های انرژی و یوتیلیتی مورد نیاز صنایع ساختمانی را می‌توان از جنبه تاثیرات آن‌ها بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی قرار داد؛ زیرا فلزاتی نظیر فولاد، آلومینیوم و مس به طور گسترده در توسعه ظرفیت تامین انرژی و یوتیلیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
احداث واحدهای بزرگ پتروشیمی مستلزم تامین تجهیزاتی پیشرفته و پیچیده است. به طور کلی صنعت پتروشیمی طیف وسیعی از تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی را در خود جای می‌دهد. تجهیزات مورد استفاده در صنعت پتروشیمی به عنوان تجهیزات فرایندی شناخته می‌شوند که کاربردهای مختلفی همچون ذخیره‌سازی، کنترل جریان و نگهداری واکنش‌های شیمیایی دارند. در گزارش حاضر، تجهیزات عامِ کاربردی در صنایع پتروشیمی بررسی شده‌اند. میانگین استفاده از تجهیزات ساخت داخل با کاربرد عام در صنایع پتروشیمی طی چند سال گذشته حدود ۴۳ درصد بوده است.
صنایع ساختمانی یکی از مهم‌ترین بخش‌های وابسته به بخش ساخت‌وساز محسوب می‌شود. به دنبال افزایش کیفیت محیط زندگی و فعالیت انسان‌ها و لزوم فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب برای تحقق این مهم، امروزه صنایع ساختمانی با ظرفیت‌های فراوانی برای رشد تولیدات و تنوع‌بخشی به محصولات خود مواجه هستند. توسعه این صنایع از جنبه‌های مختلفی بر بازار فلزات کشور اثرگذار خواهد بود. رشد تولید محصولاتی که اغلب آن‌ها از جنس فلز ساخته می‌شوند و نیز احداث و توسعه واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها و زیرساخت‌ها و صنایع پشتیبان این واحدها تماما موجب افزایش مصرف فلزات می‌شوند.
تونل‌ها، پل‌ها و گالری‌ها از جمله مهم‌ترین زیرساخت‌های احداث خطوط ریلی برون‌شهری محسوب می‌شوند که احداث آن‌ها با دشواری‌ها و پیچیدگی‌های فراوانی همراه است. همچون هر سازه دیگری، فلزات نقش نخست را در احداث این زیرساخت‌ها ایفا می‌کنند. تونل‌ها باید از پایداری مناسبی در طول زمان برخوردار باشند و به همین دلیل در ساخت آن‌ها از سیستم‌های نگهداری مختلفی استفاده می‌شود که عنصر اصلی اغلب آن‌ها فولاد است. پل‌ها نیز سازه‌هایی بزرگ هستند که غالباً در شرایط دشوار محیطی ساخته می‌شوند و باید از مقاومت مناسبی در مقابل تحمل وزن قطار برخوردار باشند. به همین دلیل، از شکل‌های مختلف مقاطع فولادی در احداث این زیرساخت‌ها استفاده می‌شود.
رشد کمّی و کیفی تولید تجهیزات ساختمانی می‌تواند فرصت مناسبی برای تامین نیاز داخلی کشور و جلوگیری از واردات و خروج ارز ایجاد کند. بدیهی است که افزایش تولید تجهیزات ساختمانی، در کنار تاثیرات آن بر توسعه صنعتی کشور، بستری را برای مصرف میزان قابل‌توجهی از فلزات فراهم می‌آورد؛ زیرا طیف گسترده‌ای از تجهیزات ساختمانی مورد استفاده در واحدهای مسکونی، صنعتی و اداری از جمله درها و پنجره‌ها، شیرآلات، سینک‌های ظرف‌شویی و... از فلزاتی نظیر فولاد و آلومینیوم ساخته می‌شوند.
توسعه‌نیافتگی خطوط ریلی برون‌شهری متناسب با رشد صنعتی کشور، در سال‌های اخیر، همواره یکی از نگرانی‌های اصلی بخش صنعت و معدن کشور بوده است. بر اساس برنامه ۱۴۰۴ توسعه، طول خطوط ریلی کشور باید به دو برابر میزان کنونی برسد که با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور و روند چند سال اخیر توسعه بخش راه‌آهن، تحقق آن منطقی به نظر نمی‌رسد و این مسئله دورنمای چالش‌برانگیزی را برای لجستیک و حمل‌ونقل کشور پدید می‌آورد. ریل‌های قطارها از جنس فولاد ساخته می‌شوند تا از مقاومت کافی در مقابل وزن سنگین قطارها برخوردار باشند. همچنین در ساخت تجهیزات مورد استفاده در خطوط ریلی برون‌شهری از مس، آلومینیوم و فولاد استفاده می‌شود. در گزارش پیشِ‌رو، تاثیرات توسعه خطوط ریلی برون‌شهری بر بازار فلزات کشور مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
