مشاهده بیشتر
در عصر حاضر حفظ سلامتی جسمی و روانی اعضای جامعه به خصوص نیروی کار به یک پارامتر مهم برای سیاستگذاران و برنامهریزان تبدیل شده است، چرا که کاهش بهرهوری در نتیجه بروز نقصان در سلامتی نیروی کار میتواند تبعات سنگینی در سطح کلان برای جوامع به دنبال داشته باشد. از این رو، بسیاری از کشورها مبالغ قابل توجهی را صرف توسعه زیرساختهای بهداشتی و درمانی به عنوان لازمه بهبود سطح عمومی سلامت جامعه میکنند. در ایران تنها طی دهه ۱۳۹۰، رقمی حدود ۵۰ هزار میلیارد ریال از سوی دولت صرف توسعه زیرساختهای بهداشتی و درمانی شده است. این مسئله با خود افزایش چشمگیر مصرف فلزات را به دنبال داشته است.
تلاش برای درمان بیماریها و آسیبها در قرون گذشته همواره وجود داشته است. اهمیت سلامتی در بهرهوری اجتماعی و کیفیت زندگی، منجر به شکلگیری سازمانهای ملی و بینالمللی و طرح قوانینی شده است تا حوزه سلامت را به بخش دارای ساختار و نظاممند تبدیل کند. مروری بر آمارها نشان میدهد روند توسعه زیرساختهای بهداشتی و سلامتی کشورهای مختلف، تا حد زیادی به شاخصهای جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی آنها وابسته است. در ادامه میتوان گفت سرمایهگذاری در حوزه سلامت علاوه بر کمک به ارتقای سطح سلامت جامعه و بهبود سیستمها و زیرساختهای بهداشتی سبب رشد اقتصادی در جوامع نیز میشود. افزایش شدید مخارج دولتها برای سلامت، زمینهساز افزایش هزینههای بهداشتی به بالاترین سطح خود در طول تاریخ و رسیدن آن به حدود ۹ تریلیون دلار شد که تقریبا برابر با ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان است.
با شکلگیری نظام سلامت و توجه بیشتر به مراقبتهای بهداشتی و درمانی، فلزات نیز به عنوان عناصر ضروری توسعه این بخش مورد استفاده قرار گرفتند. کاربرد فلزات در نظام سلامت طیف وسیعی از تجهیزات مراقبتهای بهداشتی، درمانی، خدماتی، زیرساختی را در بر میگیرد. فلزات پایه نظیر فولاد، آلومینیوم و مس اغلب در ساخت تجهیزات پزشکی و زیرساختهای فیزیکی کاربرد دارند و فلزات کمیاب و گرانبها در تشخیص بیماریها و تجهیزات مراقبتی و شناسایی بیماری با حساسیت بالا مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به این مسئله نظام سلامت را میتوان به عنوان محرک قدرتمندی برای بازار جهانی فلزات قلمداد کرد.
اهمیت ارتقای استانداردها در بخش مراقبت و بهداشت در کشوری مانند ایران، به عنوان یک کشور در حال توسعه، بر کسی پوشیده نیست. این موضوع هنگام وقوع حوادث و یا بلایای طبیعی برای دستیابی به عدالت در سلامت برجستهتر میشود. یکی از شاخصهای دسترسی عادلانه به خدمات سلامت توزیع متناسب و متوازن زیرساختها و منابع است که علاوه بر افزایش بهرهوری باعث افزایش ارتقای سلامت جامعه میشود. اگرچه طی چند سال گذشته سرانه تختهای بیمارستانی، پزشک و پرستار در ایران رو به بهبود بوده است اما کماکان فاصله قابل ملاحظهای نسبت به کشورهای توسعه یافته و حتی متوسط جهانی مشاهده میشود.
موضوع توسعه زیرساختهای آبی یکی از چالشهای بسیاری از کشورهای جهان به شمار میآید که موجب میشود تا نتوانند به حد مناسب و مطلوب به منابع آبی خود دسترسی داشته باشند. موضوعی که با توجه به شرایط آب و هوایی کشور و خشکسالیهای مداوم چند سال گذشته، در ایران از اهمیت دوچندانی برخوردار است و در سالهای اخیر سرمایهگذاریهای گستردهای در این حوزه انجام شده است. باید توجه داشت توسعه زیرساختهای آبی، از جنبههای مختلفی مانند توسعه خطوط لوله انتقال و توزیع و احداث تصفیهخانههای آب و فاضلاب میتواند بر بازار فلزات کشور اثرگذار باشد.
سدها از دیرباز به عنوان نمادی از نبوغ انسانی در بهرهگیری از منابع آبی تلقی میشدند که علاوه بر ذخیره آب در دوران پربارشی، برکات دیگری همچون مهار سیلابها و تولید انرژی را به همراه دارند. در ایران نیز وجود سدهای تاریخی خرمبید، سد شاهی و طاق شاه عباسی، نشان از سابقه طولانی سدسازی در کشور دارد. در حال حاضر ایران با داشتن ۶۴۷ سد بزرگ و کوچک با ظرفیت مخزن ۵۱ میلیارد مترمکعب و ظرفیت تولید بیش از ۲۱ هزار مگاوات (در حدود یکچهارم ظرفیت تولید برق کشور) انرژی برقآبی، پس از ترکیه سیزدهمین کشور دارنده سد در سطح جهان محسوب میشود.
زیرساختهای آب گستره وسیعی از سیستمهای ذخیره، تصفیه و تامین آب را در بر میگیرند. بدیهی است که هر یک از این زیرساختها در شرایط محیطی و کارکردی متفاوتی قرار دارند و به تبع آن، پیشنیازهای متفاوتی نیز برای موادی که از آنها ساخته میشوند وجود دارد. مواد و شرایط محیطی از جمله مهمترین پارامترهایی به شمار میآیند که در عمر مفید زیرساختها تاثیرگذارند. استحکام، مقاومت به خوردگی، دوام، مقاوم به تغییرات دمایی و ... برخی از خواصی هستند که در فرایند انتخاب مواد برای این زیرساختها مد نظر قرار گرفته میشوند.
افزایش سریع جمعیت در کنار پیشرفت فناوری در طول یک قرن گذشته سبب شده است تا میزان بهرهبرداری از منابع آب به میزان قابل توجهی افزایش یابد که نتیجه آن تبدیل شدن مسئله دسترسی به منابع آب شیرین به عنوان رکن اساسی حیات بشر به یک بحران جهانی بوده است. به دنبال گسترش این بحران در مناطق مختلف جهان، بسیاری از دولتها و سیاستگذاران راهکارهای مدیریت تقاضا و تولید آب شیرین قابل استفاده و با کیفیت را به منظور حفظ و حراست از منابع آب شیرین در دستور کار خود قرار دادهاند. هلند، ایالات متحده آمریکا و چین چند نمونه موفق از کشورهایی هستند که با اتخاذ سیاستهایی از جمله مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی و همچنین توسعه فناوری تولید آب شیرین، گامهای بلندی در مسیر مدیریت بحران آب برداشتهاند.
دوران ساخت سدهای بزرگ به اواسط قرن بیستم و نقطه اوج آن به دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ و رقابت جهانیان در ساخت سدهایی با بلندترین ارتفاع از پی و بزرگترین حجم مخزن باز میگردد. در حال حاضر بیشتر سدهای بزرگ جهان تنها در چند کشور متمرکز هستند. چین، ایالات متحده آمریکا، هندوستان، کانادا، روسیه و برزیل، شش کشور بزرگ سدساز جهان در همه ادوار به حساب میآیند که میزبان بیشترین تعداد سدهای بزرگاند که همگی کشورهای وسیع با منابع آب فراوان و رشتهکوههای متعدد هستند.
برخورداری از منابع آب تجدیدپذیر و دسترسی آسان به منابع آب در جهان امروز به عنوان یک شاخص قدرت ملی کشورها محسوب میشود، چرا که فقدان این ماده حیاتی و یا عدم توانایی برای دسترسی به آن سبب میشود تا بسیاری از فعالیتها از جمله تولید غذا که رکن اساسی امنیت بسیاری از جوامع است به چالش کشیده شود. با این حال میزان برخورداری مناطق مختلف جهان از منابع آب تجدیدپذیر تحت تاثیر شرایط اقلیمی و ساختار فیزیوگرافیک خاص هر منطقه، متفاوت است. بر اساس آخرین آمارهای ارائهشده از سوی «FAO» ، حدود ۴۶ درصد از منابع آب تجدیدپذیر جهان در قاره آمریکا قرار داشته است و برزیل با دارا بودن ۸ هزار و ۶۴۷ میلیارد متر مکعب منابع آب تجدیدپذیر جهان، پرآبترین کشور جهان محسوب میشود. همچنین به لحاظ مصرف آب نیز، آسیا بیشترین سرانه مصرف آب شیرین را در میان قارههای جهان دارا است.
سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای آب به دلیل اهمیتی که تامین این ماده حیاتی در ارتقای سطح کیفیت زندگی و پیشرفت اقتصادی جوامع دارد، طی چند سال اخیر صرف نظر از میزان توسعهیافتگی و ثروت کشورها در دستور کار برنامهریزان و سیاستگذاران قرار گرفته است و برخی کشورها نیز برای توسعه آنها در بلندمدت برنامههایی را تدوین و بودجههای کلانی را اختصاص دادهاند. ایالات متحده آمریکا با تخصیص حدود ۵۰ میلیارد دلار که تاریخیترین میزان بودجه تخصیصیافته به حوزه زیرساختهای آب در این کشور است، قصد دارد تا تحولی اساسی در زیرساختهای هیدرولوژیکی این کشور ایجاد کند. همچنین قاره آفریقا که سالهاست تحت تاثیر کمبود چشمگیر سرمایهگذاری در زیرساختهای آب با معضل بحران آب دستوپنجه نرم میکند، قصد دارد تا طی برنامه سرمایهگذاری آب قاره آفریقا این میزان شکاف را در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار کاهش دهد.
بازسازی سازههای تخریبشده به عنوان مهمترین رکن در فرایند بازیابی در دورههای پس از وقوع بلایای طبیعی به دلیل تاثیرات مخربی که این بلایا بر ساختمانها و زیرساختهای مناطق شهری و روستایی دارد همواره مورد توجه دولتها بوده است، چرا که بدون بازسازی ساختمانها و زیرساختهای تخریبشده، بازیابی و بازگرداندن جامعه به شرایط عادی هرگز محقق نخواهد شد. در طول دو دهه اخیر در جهان فرایندهای بازسازی پس از وقوع بلایای طبیعی به نحوی انجام میشود که سازههای بازسازیشده در مواجهه با بلایای طبیعی آتی از مقاومت بالاتری برخوردار باشند. به همین دلیل فرایندهای بازسازی عموما با افزایش مصرف موادی با مقاومت و استحکام بالا همچون فلزات همراه است.