مشاهده بیشتر
در سالهای اخیر، همواره از موضوع برخورداری ایران از ذخایر انرژی فسیلی به عنوان مزیتی ویژه برای تامین انرژی پایدار کشور یاد شده است؛ با این حال، نگرانی‌های بسیاری نیز در خصوص منفی شدن تراز تولید و مصرف گاز به عنوان منبع اصلی تامین انرژی اولیه ایران و به دنبال آن در مخاطره قرار گرفتن تامین انرژی مطرح شده است، زیرا توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، همگام با رشد تقاضا و مصرف، به سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی نیاز دارد که در شرایط فعلی اقتصادی کشور منطقی به نظر نمی‌رسد. در چشم‌انداز ۱۴۰۴، هدف‌گذاری انجام‌شده برای حوزه انرژی، تبدیل شدن ایران به دومین تولیدکننده بزرگ نفت، رسیدن به جایگاه دوم در بازار جهانی گاز و ارتقای ظرفیت نیروگاهی کشور به ۱۲۰ هزار مگاوات است که تحقق آن می‌تواند رشد قابل توجهی را در مصرف فلزات ایجاد کند.
توسعه نیروگاه‌های خورشیدی را، با توجه به شرایط جغرافیایی و آب‌وهوایی کشور، باید فرصتی مطلوب برای حرکت به سمت انرژی‌های تجددید‌پذیر و کاهش هر چه بیشتر استفاده از منابع فسیلی قلمداد کرد. این امر به دلیل پتانسیل طبیعی بالای کشور در استفاده از انرژی خورشیدی از یک سو، و همچنین تغییر سیاست‌گذاری‌های دولت مبنی بر لزوم توسعه بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدد‌پذیر از سویی دیگر، می‌تواند کلیدی برای حل بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از وابستگی به منابع فسیلی باشد. بنابراین لازم است که از پتانسیل‌های طبیعی موجود به بهترین شکل استفاده شود تا مسائل گوناگون و غیرمنتظره‌ای همچون تغییرات ناگهانی قیمت سوخت‌های فسیلی و یا اِعمال تحریم‌ها بر بخش نفت آسیب‌های چندانی را در آینده نزدیک متوجه کشور نکند. علاوه بر آن، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی باعث مصرف حجم بالایی از فلزات به‌خصوص فولاد می‌شود که این امر نیز می‌تواند به خودی خود در رونق اقتصادی کشور اثر مثبت داشته باشد.
انرژی برق‌آبی تنها انرژی تجدید‌پذیری به شمار می‌رود که در کشور نگاهی جدی به آن شده است. اگرچه بهره‌برداری از این انرژی نیازمند منابع گسترده طبیعی است، تاثیر سیاست‌گذاری‌ها را در توسعه هر چه بیشتر این بخش نباید نادیده گرفت. با توجه به مشکلات پاسخگویی به تقاضای روزافزون برق در کشور به‌خصوص در فصل‌های گرم سال، می‌توان از این انرژی تجدید‌پذیر بهره برد که طبیعتا تاثیرات زیانبار انرژی‌های فسیلی را ندارد. در احداث و تجهیز این نیروگاه‌ها، فلزات به‌ویژه فولاد نقشی جدایی‌ناپذیر دارند و مطلوب است که از این امر به عنوان فرصتی برای بهبود شرایط اقتصادی و مصرف فلزات در داخل کشور به بهترین شکل استفاده کرد. در واقع، با توسعه یافتن این نیروگاه‌ها، نه‌تنها مشکلات توزیع برق و عدم پاسخگویی به تقاضا برطرف می‌شود، بلکه بازار مصرف مناسبی نیز برای فلزات در داخل کشور فراهم می‌آید.
در سالهای اخیر، نیروگاه‌های حرارتی بار اصلی تامین برق کشور را بر دوش کشیده‌اند. با این حال، توسعه نیافتن ظرفیت‌های این نیروگاه‌ها همگام با روند رشد تقاضا موجب شده است که صنعت برق در زمان پیک مصرف قادر به تامین کامل نیاز کشور نباشد. گفتنی است که بخش عمده توسعه ظرفیت‌های نیروگاهی در کشور به احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی اختصاص داشته است که دلیل این مسئله بهره‌وری بالاتر این نیروگاه‌ها از انواع بخاری و گازی است. به نظر می‌رسد که لازم است رویکرد جدیدی در خصوص افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه توسعه ظرفیت‌های برق کشور در دستور کار نهادهای بالادستی قرار گیرد تا صنعت برق، که ایران از مزیت‌های بسیاری برای توسعه آن برخوردار است، به شرایطی پایدار برسد.
ایران در زمره ثروتمندترین کشورهای جهان به لحاظ برخورداری از ذخایر انرژی‌های فسیلی قرار دارد و در دهه‌های اخیر، سوخت‌های فسیلی به‌خصوص نفت و گاز همواره نقش پررنگی را در تامین انرژی کشور داشته‌اند. با این حال، بررسی وضعیت حال حاضر ظرفیت‌های تولید این منابع انرژی، به‌ویژه در حوزه گاز، حاکی از روند نامطلوب سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه است، زیرا در حالی که اغلب کشورهای برخوردار از ذخایر گاز در مسیر رشد بازار و نقش‌آفرینی پررنگ‌تر در تامین نیاز جهان حرکت می‌کنند، امروز تولید گاز ایران به‌سختی پاسخگوی نیاز کشور است و به نظر می‌رسد لازم است رویکرد جدیدی در خصوص افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه اتخاذ شود. با توجه به حجم بالای فلزات مصرفی در توسعه ظرفیت‌های صنعت نفت و گاز، این امر می‌تواند محرکی قدرتمند برای بازار فلزات کشور باشد.
ایران، همانند اغلب کشورهای جهان، در سالهای اخیر با کاهش متوسط جمعیت خانوارها مواجه بوده است؛ پدیده‌ای که عوامل اصلی آن عبارت‌اند از تحولات اجتماعی و فرهنگی، شرایط اقتصادی، تمایل به استقلال و کاهش نرخ فرزندآوری. پدیده کاهش جمعیت خانوار می‌تواند تاثیری قابل توجه بر رشد بازار مصرف بسیاری از کالاها و محصولات، از جمله خودرو، لوازم خانگی و مسکن، داشته باشد که این امر تقاضای بالقوه‌ای را برای مصرف فلزات ایجاد می‌کند. بر همین اساس و با توجه به نرخ تغییرات جمعیت خانوار در سالهای اخیر، می‌توان سناریوهای مختلفی را برای پیش‌بینی تاثیر موضوع کوچک شدن خانوار بر بازار فلزات ترسیم کرد.
رابطه میان جمعیت و میزان تقاضا برای مسکن دوطرفه است و هر گونه تحول در جمعیت، تقاضای مسکن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحولات اخیر جمعیت ایران، که با کاهش سرعت رشد جمعیت به دلیل کاهش نرخ باروری و سقوط نرخ جانشینی جمعیت به دلیل کاهش این نرخ همراه بوده، کاهش اندازه خانوارها را نیز به دلیل مسائل اجتماعی و فرهنگی، میل به استقلال، طلاق، مرگ‌ومیر و مهاجرت به همراه داشته و این امر موجب افزایش تعداد خانوارها در کشور شده است. بی‌شک، تحولات جمعیت خانوارهای کشور در میزان تقاضا برای مسکن تاثیرگذار است و این تغییر تقاضا برای مسکن، مصرف بالای فلزات را نیز به همراه دارد.
یکی از مباحث مهم در توسعه شهری، برخورداری از زیرساخت‌های شهری متناسب با جمعیت ساکن در شهر است. بررسی سرعت رشد شهرنشینی در کشور نشان می‌دهد که نرخ رشد این بخش مشابه کشورهای توسعه‌یافته است، اما زیرساخت‌های شهری متناسب با ظرفیت شهرها توسعه نیافته‌اند و در بسیاری از حوزه‌ها کمبود این زیرساخت‌ها به یک معضل بزرگ در شهرنشینی مبدل شده است. همچنین، با افزایش جمعیت کشور، لزوم توجه به ایجاد شهرهای برخوردار از امکانات و زیرساخت‌های شهری ضروری به نظر می‌رسد. با توجه به این دو مورد، توسعه زیرساخت‌های شهری محرکی برای بازار فلزات کشور محسوب می‌شود. بر اساس اهداف و برنامه‌های پیش‌بینی‌شده برای توسعه این زیرساخت‌ها، سناریوهای مختلفی را می‌توان برای مصرف فلزات کشور در این بخش متصور بود.
جایگاه‌های سوخت، به عنوان تامین‌کنندگان سوخت وسایل نقلیه، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌ها در شهرها به شمار می‌آیند. نحوه توزیع جایگاه‌های سوخت در شهرها و توزیع متوازن آن‌ها یکی از مسائل مهم در طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری است. روشن است که با رشد جمعیت شهرنشین و لزوم توسعه بافت شهری، جایگاه‌های سوخت جدیدی در نقاط مختلف کشور احداث خواهد شد. این جایگاه‌ها در واقع سازه‌هایی‌اند که تجهیزات و لوازم متعددی در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین سبب، توسعه جایگاه سوخت را می‌توان از منظر تاثیر آن بر بازار فلزات کشور مطالعه کرد.
ساختمان‌های عمومی، با ارائه خدمات متنوع به منظور تامین نیازهای افراد جامعه و افزایش سطح رضایت و کیفیت زندگی، یکی از ملزومات شکل‌گیری جامعه‌ای سالم و پویا به حساب می‌آیند. بنابراین سرمایهگذاری در احداث زیرساخت‌های مهم شهر نظیر ساختمان‌های عمومی یکی از مولفه‌های مهم در ایجاد جوامع پایدار به شمار می‌رود. اگرچه اهمیت احداث ساختمان‌های خدماتی، ورزشی و فرهنگی با توجه به مزایای آن‌ها بر کسی پوشیده نیست، روند احداث ساختمان‌های عمومی در شهرهای ایران و تخصیص دادن مساحت زیربنای پروانه‌های ساخت، چندان قابل توجه نیست و سرانه‌های اختصاص‌یافته به این عرصه بسیار کمتر از سطح استاندارد جهانی است.
آموزش و پرورش از ابتدا بخش جدایی‌ناپذیر زندگی افراد محسوب می‌شده است. امروزه مدارس و دانشگاه‌ها محل اصلی آموزش و کسب تجربه افراد محسوب می‌شوند و به همین دلیل، توسعه بافت شهرها را بدون ایجاد و احداث مدارس و حتی دانشگاه‌ها نمی‌توان متصور بود. ارتقای سرانه فضای آموزشی کشور و بهبود و تجهیز آن‌ها یکی از موارد مهمی است که در سالهای اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و تاثیر قابل توجهی را بر ارتقای سطح آموزش جوانان کشور دارد. احداث و نوسازی مدارس و دانشگاه‌ها، که ساختمان‌هایی بزرگ و با زیربنای قابل توجه‌اند، موجب مصرف میزان قابل توجهی از فلزات اساسی می‌شوند و به همین دلیل، توسعه آن‌ها را می‌توان از منظر تاثیرشان بر بازار فلزات نیز بررسی کرد.
مقوله سلامت بدون تردید یکی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌های حیات بشر است. بنابراین توجه به این امر مهم یکی از دغدغه‌های جوامع بشری محسوب می‌شود. در سالهای اخیر، تحولات عظیمی در حوزه علوم پزشکی در خصوص راه‌های پیشگیری، نحوه درمان، استفاده از تجهیزات و داروهای نوین پدید آمده که ماحصل آن‌ها ارتقای سطح سلامت افراد، مداوای بیماران و افزایش امید به زندگی در جوامع بوده است. در واقع احداث و تجهیز بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و داروخانه‌ها، به عنوان زیرساخت‌های اصلی بخش سلامت، اهمیت بالایی دارد و سرانه ظرفیت‌های درمانگاهی و بیمارستانی یکی از ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی میزان توسعه شهرها به شمار می‌آید. در احداث ساختمان‌ها و درمانگاه‌ها، مانند هر ساختمان دیگر، فلزات نقش اساسی را ایفا می‌کنند و به همین سبب، توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب رشد مصرف فلزات خواهد شد.
