مشاهده بیشتر
در جوامع امروزی با توجه به این که دسترسی سریع و آسان به اطلاعات یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود، زیرساختهای حوزه «ICT» و توسعه و تکمیل آن‌ها اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. این مسئله برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز صادق است. ایران طی سال‌های گذشته در قالب پروژه‌های متعددی، اقدام به توسعه زیرساختهای مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات کرده است. به عنوان نمونه می‌توان به پروژه‌های به کارگیری کابل‌های فیبر نوری در شبکه‌های ارتباطی کشور اشاره کرد که از اواخر دهه ۱۳۷۰ آغاز شد. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، ایران موفق شده است طول شبکه‌های فیبر نوری خود را به حدود ۷۱ هزار و ۲۵۷ کیلومتر در سال ۱۴۰۰ برساند.
در کشورهای کمتر توسعه‌یافته که رویکرد صنعتی شدن را دنبال می‌کنند، تامین انرژی برای رشد تولیدات صنعتی و افزایش سطح رفاه عمومی جامعه بسیار مهم است. ایران، به سبب برخورداری از منابع مختلف انرژی مانند گاز طبیعی، می‌تواند نقشی بسزا در این بخش داشته باشد. در مرحله اول تامین انرژی، استخراج گاز بسیار اهمیت دارد. با این حال، انتقال انرژی از بخش پالایشگاه‌ها به منزله پل ارتباطی میان پالایشگاه و محل مصرف انرژی است. گاز از طریق خطوط انتقال به محل توزیع می‌رسد. با توجه به اینکه عمده میدان‌های گازی در جنوب کشور واقع شده‌اند، توسعه خطوط لوله انتقال گاز نقش مهمی در انتقال این انرژی ایفا می‌کند. لوله‌های انتقال گاز در ابعاد بزرگ طراحی می‌شوند و اغلبشان از جنس فولادند. به همین دلیل، تامین لوله‌های مورد نیاز برای توسعه شبکه انتقال گاز از محل تولید داخل می‌تواند رونق قابل توجهی را در بازار داخلی فولاد کشور ایجاد کند.
ارتباطات (Communications) به دلیل آن که نقش کلیدی در انتقال دانش و اطلاعات دارد، یکی از مهمترین موضوعات حال حاضر جهان به شمار می‌رود. اینترنت و تلفن مهمترین فناوری‌هایی هستند که پایه‌های یک ارتباط موثر را شکل می‌دهند و از این رو، سطح دسترسی به آن‌ها همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان بسیاری از کشورها بوده است. ایران از جمله کشورهای در حال توسعه‌ای است که در حوزه دسترسی به اینترنت و تلفن از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰، ضریب نفوذ پهن‌باندهای ثابت و متحرک به ترتیب حدود ۱۳.۱ درصد و ۱۱۴ درصد بوده است. همچنین در این سال ضریب نفوذ تلفن‌های ثابت و متحرک نیز به ترتیب حدود ۳۵ درصد و ۱۶۶ درصد بوده است.
صنعت برق یکی از زیرساختهای حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی کشورها به شمار می‌آید و در شرایطی که جهان به سمت برقی شدن و استفاده گسترده از برق در حوزه‌های مختلف حرکت می‌کند، این صنعت از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. صنعت برق یکی از با قدمت‌ترین صنایع در ایران به شمار می‌آید که در سال‌های گذشته عمدتا بر پایه منابع سوخت فسیلی توسعه یافته و نقشی کلیدی در توسعه صنعتی کشور ایفا کرده است. در حالی که امروز ظرفیت نیروگاهی کشور از مرز ۹۴ هزار مگاوات عبور کرده و یکی از بزرگترین شبکه‌های برق در خاورمیانه به شمار می‌آید، صنعت برق با چالش‌های گلوگاهی بسیاری مواجه شده است، به طوری که در گذار به برقی شدن، این صنعت پاسخگوی نیاز کشور نیست. وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی، نبود سرمایهگذاری کافی در استخراج گاز طبیعی، راندمان پایین نیروگاه‌ها، ناترازی تولید و مصرف برق و فرسودگی شبکه توزیع و انتقال در کنار سیاست‌گذاری‌های نامناسب جذب سرمایه برای توسعه، برخی از چالش‌های صنعت برق محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد که تمرکز بر مرتفع کردن این چالش‌ها فرایندی پیچیده و زمان‌بر و نیازمند سرمایهگذاری هدفمندتری است که این موضوع حرکت در مسیر همگام شدن با تحولات جهانی را دشوار می‌کند.
در عصر حاضر، زیرساختهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات «ICT» در بطن فرآیند رشد و توسعه اقتصادی قرار گرفته است. این موضوع برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه که اهداف بلندپروازانه اقتصادی را دنبال می‌کنند بسیار حائز اهمیت است. ایران به عنوان کشوری در حال توسعه، طی چند سال اخیر به طور متوسط سالانه حدود ۳ هزار میلیارد ریال صرف توسعه زیرساختهای حوزه «ICT» کرده که نتیجه آن افزایش قابل توجه در ظرفیت شبکه ارتباطی کشور بوده است. با توجه به این که مصرف فلزات جزو لاینفکی از توسعه زیرساخت به حساب می‌آید، این مسئله مصرف قابل توجه فلزات را به دنبال داشته است. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته، طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ به طور متوسط حدود ۳۰ میلیون دلار فولاد، ۲ میلیون دلار آلومینیوم و ۳ میلیون نیز مس در توسعه زیرساختهای حوزه «ICT» کشور به مصرف رسیده است.
آخرین زنجیره صنعت برق، توزیع آن در میان مصرف‌کنندگان است. در ابتدا، شبکه‌های توزیع برق بخشی از نیروگاه‌ها بودند، اما با توجه به پیچیدگیهای به‌وجودآمده در شبکه‌های توزیع، تقاضای فراوان مصرف برق و پیشرفت‌های حاصل‌شده در این صنعت، رفته‌رفته این شبکه‌ها به یک سیستم منظم و مجزا تبدیل شدند. امروزه در طراحی و اجرای شبکه‌های توزیع، سیستم‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود که عواملی مانند افزایش تعداد مشترکان، تکنولوژی‌های جدید و نوع مصرف بر آن اثرگذار است و با توجه به این عوامل، شبکه توزیعِ مناسب انتخاب می‌شود. زمانی که برق به ترانسفورماتورهای کاهنده منتقل می‌شود، در شبکه توزیع قرار گرفته است. توسعه شبکه‌های توزیع نیرو و برق‌رسانی به مناطق دوردست، صنایع و ... بر مصرف فلزات اساسی در کشور اثرگذار است.
امروزه تامین آب به یکی از چالش‌های بزرگ جهان تبدیل شده است و بسیاری از کشورها می‌کوشند تا با دسترسی به منابع آب شیرین و نیز توسعه ظرفیت‌های تصفیه و شیرین‌سازی، در مسیر تضمین تامین پایدار آب خود حرکت کنند. این مسئله در مورد ایران اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا سال‌هاست که کشور با مقوله خشک‌سالی و کمبود منابع آب مواجه است و به نظر می‌رسد که لازم است تا اقدامی جدی برای توسعه زیرساختهای تامین آب کشور صورت پذیرد. با توجه به حجم بالای مصرف فلزات در تصفیه‌خانه‌های آب، تاثیر توسعه این ظرفیت‌ها بر بازار فلزات کشور قابل بررسی است.
در عصر حاضر، با توجه به گسترش کاربرد تکنولوژی در حوزه‌های مختلف، سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات از اهمیت دوچندانی برخوردار شده است. آمارها نشان می‌دهد که میزان سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساختهای «ICT» طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۲ رشد تقریبا ۱۱۰ درصدی را تجربه کرده است. این موضوع با توجه به کاربرد فلزات فولاد، آلومینیوم و مس در زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزایش قابل توجه در مصرف فلزات را با خود به همراه داشته است. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته در سال ۲۰۲۲، ارزش فولاد، آلومینیوم و مس به کاررفته در توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات به ترتیب حدود ۸۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بوده است.
در حال حاضر، انرژی هسته‌ای ۱۰ درصد از سبد برق جهان را تشکیل می‌دهد. در واقع توانایی این بخش در تولید الکتریسیته پایدار و قابل اعتماد، آن را به مکملی برای انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگزینی مناسب برای سوخت‌های فسیلی تبدیل کرده و از آنجایی که انتشار گازهای گلخانه‌ای را در مقایسه با سایر منابع به حداقل می‌رساند، در استراتژی کم‌کربن بسیاری از کشورها گنجانده شده است. این امر به ویژه در کشورهایی مانند فرانسه، اسلواکی و بلژیک مشهود است که انرژی هسته‌ای بخش قابل توجهی از عرضه برق را به خود اختصاص می‌دهد. در حالی که اهمیت انرژی هسته‌ای در تولید برق ایالات متحده آمریکا و چین برکسی پوشیده نیست، سهم کمتری از ترکیب برق این کشورها را به خود اختصاص می‌دهد.
در عصر حاضر، ارتباطات و تکنولوژی با یکدیگر همسو شده‌اند و به شکلی عمیق در زندگی روزمره مردم نفوذ کرده‌اند. این موضوع از اهمیت بالای «ارتباط» حکایت دارد، تا جایی که از دوره فعلی تحت عنوان «عصر ارتباطات» یاد می‌شود. ارتباطات اگرچه امروز ظاهرا به شکلی ساده در میان افراد دور و نزدیک برقرار می‌شود، اما نباید از زیرساختهای پیچیده‌ای که این مقوله به ظاهر ساده روزمره را ممکن کرده‌اند چشم‌پوشی کرد. امروز بخش بزرگی از مردم جهان در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توانند با یکدیگر در تعامل و ارتباط باشند و این موضوع روز به روز نیز در حال سرعت گرفتن و گسترش یافتن است. زیرساختهای متعددی از برج‌های سر به فلک کشیده تا کابل‌های تعبیه‌شده در اعماق اقیانوس‌ها سبب شده‌اند که این ارتباطات به شکل امروزی خود تبدیل شود و در زندگی هر روزه افراد در سراسر جهان رسوخ کند.
امروزه توسعه زیرساختهای شبکه‌های تلفن همراه و اینترنت، نحوه عملکرد اقتصادها را تغییر داده است و امکان اتصال بیشتر، دسترسی به اطلاعات و فرصت‌ها را برای افراد و مشاغل فراهم کرده است. تأثیر این زیرساخت‌ها بر توسعه اقتصادی بر کسی پوشیده نیست و کشورهایی که از این فناوری‌ها استقبال کرده‌اند، از مزایای قابل توجهی برخوردار شده‌اند. پهنای باند اینترنت و پوشش شبکه‌های تلفن همراه به عنوان شاخص‌هایی برای ارزیابی توسعه زیرساختهای ارتباطی در جهان در نظر گرفته می‌شود. پهنای باند اینترنت که سرعت و ظرفیت انتقال داده از طریق اتصال به اینترنت را تعیین می‌کند، نقشی حیاتی در تضمین ایجاد یک ساختار آنلاین یکپارچه دارد. از سوی دیگر پوشش شبکه‌های تلفن همراه افراد را قادر می‌سازد تا با دستگاه‌های تلفن همراه خود ارتباط برقرار کنند و به خدمات مختلفی دسترسی داشته باشند.
بخش حملونقل هوایی به عنوان یک عامل مهم برای رشد و توسعه اقتصادی، تبدیل دنیا به یک دهکده جهانی و مراودات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی را تسهیل کرده است. در حال حاضر ایالات متحده آمریکا بیشترین تعداد فرودگاه را با ظرفیت بیش از ۸ میلیون پرواز در سال به خود اختصاص داده است و اختلاف قابل توجهی با سایر کشورهای جهان دارد. کشور چین علی‌رغم تعداد کمتر فرودگاه‌ها با افزایش ظرفیت در بخش‌زیرساخت‌های حملونقل هوایی توانسته تعداد پروازهای حامل خود را به بیش از ۳ میلیون پرواز در سال ۲۰۲۱ برساند، البته باید این نکته را در نظر گرفت که افزایش ظرفیت حمل و نقل هوایی کشور چین بدون در نظر گرفتن توسعه متوازن زیرساختهای آن، به پایین آمدن سطح کیفیت حملونقل هوایی این کشور منجر شده است. طی دو دهه گذشته تعداد پروازهای حامل بار و مسافر روند رو به رشدی را سپری می‌کرد، با این حال بروز بحران کرونا موجب شد تا عملکرد این بخش نیز همانند سایر بخش‌های حمل و نقل با رکودی شدید مواجه شود.
