مشاهده بیشتر
با توجه به اهمیت گسترش استفاده از روش حمل‌ونقل ریلی به عنوان روشی کم‌هزینه، ایمن و پاک، توسعه صنایع ریلی و رونق فعالیت ساخت و تعمیر واگن‌ها و قطارها مسئله‌ای مهم و کلیدی تلقی می‌شود. در ساخت بخش‌های مختلف یک قطار، از لوکوموتیو و تجهیزات آن تا واگن‌ها، به میزان قابل‌توجهی از فولاد، مس و آلومینیوم استفاده می‌شود، به طوری که بخش عمده وزن یک قطار به فلزات مصرفی در آن تعلق دارد. با توجه به همین مسئله، رونق صنایع ریلی کشور را می‌توان از منظر تاثیرات آن بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی و بحث قرار داد.
در شرایطی که تحریم‌ها، صادرات نفت و به دنبال آن درآمد کشور را در تنگنا قرار داده‌اند، فرصت مناسبی برای دیگر صنایع فراهم شده است تا با افزایش تولیدات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات خود، جایگاهی مناسب در اقتصاد کسب کنند و از وابستگی کشور به نفت بکاهند. اما این صنایع نیز در مسیر توسعه خود با چالش‌های گوناگونی از جمله تامین ماشین‌آلات مواجه هستند. بررسی آمارها نشان می‌دهد که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین‌آلات اکثر بخش‌های اقتصاد کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته است که این مسئله چشم‌انداز نامناسبی را برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور در سال‌های آینده پدید می‌آورد؛ زیرا ماشین‌آلات یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های تولیدند و عدم سرمایهگذاری مناسب در این حوزه مانع رشد اقتصادی کشور خواهد شد.
ایران، با داشتن خط‌های ساحلی در شمال و جنوب كشور و نیز مسیرهای حمل‌ونقل، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه صنایع دریایی دارد. این صنایع، به علت ارتباط نزدیک با ساير صنایع کشور، می‌توانند منجر به رونق سایر بخش‌های صنعت شوند. با این حال و بر خلاف انتظارات، ارزش افزوده این صنعت طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ تقریبا ثابت و برابر یک هزار و ۷۳۰ میلیارد ریال (بر پایه قیمت ثابت ۱۳۹۰) بوده است. این در حالی بود که ارزش صادرات این صنعت جهش قابل توجهی را در سال ۱۳۹۷ تجربه کرد و بیشترین سهم صادرات صنایع دریایی از کل صادرات غیرنفتی در این سال ثبت شد. بخش عمده‌ای از صادرات ایران به کشورهایی بوده که به‌رغم ارزش صادراتی بالا، صادرات به آن‌ها در اطلاعات گمرک ایران گزارش نشده است. در این حالت، یا کشور مقصد قابل شناسایی نبوده و یا به منظور حفظ اطلاعات شرکت صادرکننده، کشور مبدا از افشای اطلاعات خودداری کرده است.
با توجه به اهمیت صادرات غیرنفتی در سال‌های اخیر، به توسعه صنایع دیگر توجه بیشتری شده است. یکی از این صنایع که پتانسیل بسیار خوبی برای رشد اقتصاد کشور دارد صنعت آشامیدنی است. از جمله ویژگی‌های مثبت سرمایهگذاری در تولید انواع نوشیدنی‌ها زودبازده بودن است؛ موضوعی که برای سرمایه‌گذاران بسیار اهمیت دارد. شناخت بازار و الگوی مصرف مردم در هریک از بخش‌های صنایع، به‌خصوص صنعت آشامیدنی، نیازمند تحقیقات بازار دقیق در جامعه هدف است، تا جایی که نتایج تحقیق می‌تواند کمک شایانی به رقابت با برندهای دیگر کند.
اگرچه کودها عملکرد محصول را افزایش می‌دهند وکیفیت خاک زمین را بهبود می‌بخشند اما معایبی نیز همچون رشد علف‌های هرز، آلودگی آب‌ها و بروز آسیب‌های ایمنی در استفاده از کودها و ضدآفات را بر جای می‌گذارند. از این رو کشورهای توسعه‌یافته همواره در تلاش‌اند تا در کنار افزایش تولیدات کشاورزی، کودها و سموم با ضررات کم‌تر زیست‌محیطی را تولید کرده و به مصرف برسانند. ایران با برخورداری از منابع طبیعی و مراتع وسیع کشاورزی توانسته است جایگاه خوبی را در حوزه تولیدات غذایی برای خود کسب کند. با افزایش جمعیت و نیاز به مواد غذایی، استفاده از کودها و ضدآفات بیشتر می‌شود؛ به همین دلیل با احداث و راه‌اندازی پروژه‌های داخلی و با خودکفایی در این حوزه می‌توان بخش اعظمی از تولیدات کودهای کشاورزی و ضدآفات را برطرف کرد. به دلیل کاربرد و مقاومت شیمیایی و فیزیکی بالای فلزات، مصرف این‌گونه مواد در صنایع مختلف افزایش یافته است و سه فلز فولاد، آلومینیوم و مس از جمله فلزات پرمصرف برای ساخت واحدهای تولیدی کودهای شیمیایی و ضدآفات هستند.
خودکفایی در تولید محصولات ساختمانی، در کنار افزایش تولید ناخالص داخلی، ارزآوری را برای اقتصاد فراهم می‌کند. افزایش ظرفیت‌های واحدهای تولیدی، نیازمند توسعه زیرساخت‌هاست. تقاضا برای یوتیلیتی‌هایی نظیر آب، برق و گاز را می‌توان نیاز اولیه جوامع بشری امروزی برای ادامه حیات و یکی از اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار در توسعه زیرساخت‌های واحدهای صنعتی از جمله واحدهای تولید محصولات ساختمانی دانست. تامین زیرساخت‌های انرژی و یوتیلیتی مورد نیاز صنایع ساختمانی را می‌توان از جنبه تاثیرات آن‌ها بر بازار فلزات کشور نیز مورد بررسی قرار داد؛ زیرا فلزاتی نظیر فولاد، آلومینیوم و مس به طور گسترده در توسعه ظرفیت تامین انرژی و یوتیلیتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گاز طبیعی امروز به یکی از اصلی‌ترین نیازهای بشر و یک منبع استراتژیک انرژی تبدیل شده است. وجود منابع غنی گاز در کشور فرصت بسیار مناسبی را برای تولید فرآورده‌های گازی و حضور در بازار‌های بین‌المللی از طریق صادرات گاز فراهم می‌آورد. با توجه به اهمیت بسیار بالای گاز طبیعی در اقتصاد امروز جهان، صادرات فرآورده‌های گازی فرصت مناسبی را برای بهبود صادرات کشور و عبور از شرایط تحریمی کنونی فراهم می‌کند؛ لازمه این امر، احداث خطوط لوله انتقال گاز است. با توجه به میزان فلزات به‌کاررفته در این خطوط لوله، گسترش صادرات گاز طبیعی، خود مصرف میزان قابل‌توجهی از فلزات خصوصا فولاد را در پی خواهد داشت.
صنعت کشاورزی یکی از زیرساخت‌های مهم اقتصادی کشورها به شمار می‌رود. تجربه نشان داده است که بهره‌گیری از سیستم‌های مکانیزه در بخش زراعت و تجهیزات مناسب در سایر بخش‌های صنعت کشاورزی نقش بسزایی را در توسعه این بخش ایفا می‌کند. با توجه به رشد جمعیت و پیشرفت‌های سریع تکنولوژی، تجهیزات و ماشین‌آلات صنعت کشاورزی نیز به سرعت متحول می‌شود و همواره تجهیزات جدیدتری برای سهولت در انجام فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، پرورش آبزیان و جنگلداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ساخت واحدهای پرورش حیوانات، تجهیزات، ماشین‌آلات و ملزومات کشاورزی، فلزات نقش پررنگی را ایفا می‌کنند. ویژگی‌هایی نظیر استحکام و مقاومت در برابر خوردگی، ضربه و سایش موجب شده‌اند تا فلزات در این بخش مورد توجه قرار بگیرند که این مسئله از جنبه‌های مختلفی بر بازار فلزات کشور اثرگذار است.
مقوله سلامت بدون تردید یکی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌های حیات بشر است. بنابراین توجه به این امر مهم یکی از دغدغه‌های جوامع بشری محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، تحولات عظیمی در حوزه علوم پزشکی در خصوص راه‌های پیشگیری، نحوه درمان، استفاده از تجهیزات و داروهای نوین پدید آمده که ماحصل آن‌ها ارتقای سطح سلامت افراد، مداوای بیماران و افزایش امید به زندگی در جوامع بوده است. در واقع احداث و تجهیز بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و داروخانه‌ها، به عنوان زیرساخت‌های اصلی بخش سلامت، اهمیت بالایی دارد و سرانه ظرفیت‌های درمانگاهی و بیمارستانی یکی از ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی میزان توسعه شهرها به شمار می‌آید. در احداث ساختمان‌ها و درمانگاه‌ها، مانند هر ساختمان دیگر، فلزات نقش اساسی را ایفا می‌کنند و به همین سبب، توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در این عرصه موجب رشد مصرف فلزات خواهد شد.
نساجی در کشور از قدمتی بسیار طولانی برخوردار است، به طوری که برخی از مورخان این هنر را به ایرانیان باستان نسبت داده‌اند. امروزه نساجی به یک صنعت مولد و سازنده در جهان مبدل شده و چرخ اقتصاد بسیاری از کشورهای صنعتی را به حرکت درآورده است. این بخش، با تولید ارزش افزوده فراوان و افزایش سطح درآمدهای ملی، بخش عمده‌ای از منابع مالی این کشورها را تامین کرده و در ارتقای سطح توسعه‌یافتگی این کشورها موثر بوده است. با توجه به قدمت صنعت نساجی در کشور، انتظار می‌رود که این بخش بتواند در تولید ثروت نقش‌آفرین باشد. با این حال، وجود چالش‌های فراوان در این صنعت موجب مغفول ماندن بسیاری از ظرفیت‌های این صنعت در کشور شده است. با تمرکز بر برطرف کردن مشکلات نساجی و سرمایهگذاری در این صنعت، می‌توان به آینده آن و ارزآوری‌اش برای کشور امیدوار بود.
انرژی برق‌آبی تنها انرژی تجدید‌پذیری به شمار می‌رود که در کشور نگاهی جدی به آن شده است. اگرچه بهره‌برداری از این انرژی نیازمند منابع گسترده طبیعی است، تاثیر سیاست‌گذاری‌ها را در توسعه هر چه بیشتر این بخش نباید نادیده گرفت. با توجه به مشکلات پاسخگویی به تقاضای روزافزون برق در کشور به‌خصوص در فصل‌های گرم سال، می‌توان از این انرژی تجدید‌پذیر بهره برد که طبیعتا تاثیرات زیانبار انرژی‌های فسیلی را ندارد. در احداث و تجهیز این نیروگاه‌ها، فلزات به‌ویژه فولاد نقشی جدایی‌ناپذیر دارند و مطلوب است که از این امر به عنوان فرصتی برای بهبود شرایط اقتصادی و مصرف فلزات در داخل کشور به بهترین شکل استفاده کرد. در واقع، با توسعه یافتن این نیروگاه‌ها، نه‌تنها مشکلات توزیع برق و عدم پاسخگویی به تقاضا برطرف می‌شود، بلکه بازار مصرف مناسبی نیز برای فلزات در داخل کشور فراهم می‌آید.
در حال حاضر، صنعت فولاد یکی از استراتژیکترین صنایع جهان به شمار می‌آید و بسیاری از کشورها برای توسعه این صنعت و تولید فولاد خام گام برداشته‌اند. در ایران نیز داشتن مزیت‌های رقابتی فراوان موجب شد تا توسعه این صنعت یکی از اولویت‌های اصلی توسعه قرار بگیرد و ایران هم‌اکنون جزو ده تولیدکننده فولاد برتر جهان قرار داشته باشد. با توجه به توسعه این صنعت، در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، افزایش ظرفیت تولید فولاد به ۵۵ میلیون تن پیش‌بینی شده، اما به سبب عدم توازن در زنجیره و مشکلات و چالش‌های فراوانی که گریبا‌نگیر این صنعت استراتژیک شده است، نمی‌توان به تولید فولاد با این ظرفیت در سال‌های آتی امیدوار بود.
