با تحلیل‌های‌ما، مطمئن تصمیم بگیرید...

در سال‌های گذشته، رونق صنعت ساخت و تعمیر قایق‌های تفریحی و ورزشی موجب شده بود تا تقاضای مناسبی برای فلزات، خصوصا فولاد، در کشور ایجاد شود که این امر دورنمای روشنی را برای بازار فلزات کشور پدید می‌آورد. اما به‌یکباره رکود قابل توجهی در این صنعت ایجاد شد. این رکود متقابلا بر مصرف فلزات در این عرصه نیز اثرگذار بود و موجب شد تا افت شدیدی در تقاضای فولاد کشور پدید آید. این رکود، که در سال‌های اخیر نیز ادامه یافته است، در کنار تاثیرات سوء آن بر اقتصاد و اشتغال کشور، موجب شده است تا امروز بخش بزرگی از تقاضای بالقوه برای فلزات نیز بدون استفاده باقی بماند؛ در صورتی که اگر برنامه‌ریزی مناسبی به منظور توسعه این صنعت سودآور تحقق می‌یافت، امروز تقاضای قابل توجهی برای انواع محصولات فلزی در کشور ایجاد می‌شد.

با در نظر گرفتن جایگاه خاص صنعت نفت در ایران و حوزه بی‌نظیر نفتی خلیج فارس و کشورهای ساحلی آن و تردد کشتی‌های متعدد حمل نفت در منطقه، ایجاد امکانات و تجهیزات مناسب برای ساخت و تعمیر انواع شناورهای کوچک و متوسط ضروری است. همچنین با وجود مرزهای گسترده در حاشیه دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان، صنعت قایق‌سازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین هر گونه پیشرفت در این صنعت می‌تواند همزمان صنایع وابسته در کشور از قبیل صنعت فلزات اساسی مانند فولاد، مس و آلومینیوم و صنعت تجهیزات و ماشین‌آلات و قطعات مرتبط را فعال کند و ضمن ایجاد اشتغال، زمینه‌ساز پیشرفت و ورود تکنولوژی‌های نوین در صنایع دریایی شود.

ایجاد و توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، در بخش‌های ساخت‌وساز، تامین ماشین‌آلات، تامین زیرساخت، حمل‌ونقل و... برای فلزات تقاضای قابل توجهی ایجاد می‌کند. کلیه صنایعی که از محصولات پتروشیمی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند، از قطعات پلاستیکی تا لاستیک خودرو، همگی در این بخش قرار می‌گیرند. به موازات توسعه صنایع پتروشیمی مادر در کشور، صنایع پایین‌دستی پتروشیمی کشور نیز درحال‌توسعه است. با توسعه این صنایع به سبب به‌کارگیری ماشین‌آلات و تجهیزات گوناگون و همچنین لزوم تامین زیرساخت‌های تامین مواد اولیه برای این واحدها، تقاضا برای مصرف فلزات اساسی مختلف همچون فولاد، آلومینیوم و مس به عنوان ماده اولیه اصلی تولید ماشین‌آلات و ساخت‌وساز ‌سازه‌های صنعتی افزایش خواهد یافت. در گزارش پیشِ‌رو به بحث تاثیرات توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی بر رشد بازار فلزاتی همچون فولاد و آلومینیوم پرداخته می‌شود.

صنایع غذایی و آشامیدنی، به لحاظ ارزش افزوده، یکی از عمده‌ترین فعالیت‌های صنعتی در ایران هستند؛ بنابراین صنایع غذایی و آشامیدنی جزو صنایع با‌ارزش تلقی می‌شوند. مطابق آمارهای گمرک، بیشترین حجم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از نظر ارزش به کشورهای همسایه همچون عراق، افغانستان و پاکستان صورت گرفته است که می‌تواند نشانه بی‌تاثیر بودن تحریم‌‌ها، به دلیل رصدناپذیر بودن، در صادرات محصولات غذایی به کشورهای همسایه باشد. بیشترین افزایش ارزش افزوده صنایع غذایی و آشامیدنی از ارزش افزوده بخش صنعت در سال‌های اخیر رقم خورده است که نشان از افزایش سهم و جایگاه صنایع مورد نظر در ارزش افزوده بخش صنعت کشور دارد. در سال ۱۳۹۷، به دلیل خروج آمریکا از برجام، این مقدار سهم کاهشی یک‌واحدی داشت. همچنین در سال ۱۳۹۲، با اِعمال تحریم‌ها، سهم صادرات صنایع غذایی و آشامیدنی از کل صادرات غیرنفتی به کمترین مقدار خود طی دوره بررسی‌شده رسید.

صنعت نوشیدنی، در مقایسه با صنعت غذا، صنعتی نوظهور محسوب می‌شود که تجلی آن طی دو دهه اخیر و با بحران کمبود آب شدت یافته است. طی سال‌های گذشته و با اِعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا، تامین مواد اولیه و قطعات و تجهیزات تولید از چالش‌های این صنعت بوده است. در این گزارش، با بررسی صنعت تولید تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنایع آشامیدنی به عنوان راه‌حلی برای این چالش، میزان مصرف فلزات در این صنعت نیز برآورد می‌شود.

در شرایطی که تحریم‌ها، صادرات نفت و به دنبال آن درآمد کشور را در تنگنا قرار داده‌اند، فرصت مناسبی برای دیگر صنایع فراهم شده است تا با افزایش تولیدات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات خود، جایگاهی مناسب در اقتصاد کسب کنند و از وابستگی کشور به نفت بکاهند. اما این صنایع نیز در مسیر توسعه خود با چالش‌های گوناگونی از جمله تامین ماشین‌آلات مواجه هستند. بررسی‌ آمارها نشان می‌دهد که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ماشین‌آلات اکثر بخش‌های اقتصاد کشور در سال‌های اخیر کاهش یافته است که این مسئله چشم‌انداز نامناسبی را برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور در سال‌های آینده پدید می‌آورد؛ زیرا ماشین‌آلات یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های تولیدند و عدم سرمایه‌گذاری مناسب در این حوزه مانع رشد اقتصادی کشور خواهد شد.