- تحلیل
تاثیر صادرات کالاهای مصرفی بادوام بر بازار فلزات کشور

مقدمه
زندگی بشر از دیرباز با فلزات عجین بوده است. کشف فلزات مختلف و استفاده از آنها در ساخت ابزارآلات مورد استفاده انسان نقاط عطفی در زندگی بشر محسوب میشوند، به طوری که هماکنون دورههای مختلف تاریخی به نام فلزات نامگذاری میشوند؛ «عصر آهن» و «عصر مفرغ» نمونههایی از این موارد هستند.
با گذشت دههها و قرنها و با تکامل زندگی بشر و پیشرفت مداوم سطح دانش و تکنولوژیها، نهتنها از اهمیت فلزات در زندگی بشر کاسته نشده، بلکه رشد تقاضا برای فلزات مختلف، حتی با نرخی بیش از نرخ رشد جمعیت، حاکی از اهمیت یافتن فلزات در زندگی امروز بشر است. هر انسان در زندگی خود در محیط زندگی، محل کار و … از وسایل و ابزارآلات مختلفی برای انجام امور روزمره استفاده میکند. با نگاهی گذرا به این وسایل، بهراحتی میتوان دریافت که فلزات از چه جایگاهی در تولید وسایل مصرفی انسان برخوردار هستند.
روند صادرات کالاهای مصرفی بادوام در کشور
در تعاریف مربوط به تقسیمبندی کالاها، لوازم مصرفی بادوام یا «DCG» (Durable Consumption Goods) به کالاهایی گفته میشود که توسط مصرفکنندگان نهایی و عمدتا برای مصرف در محیط زندگی یا محل کار خریداری میشوند. این کالاها معمولا از عمر زیادی برخوردارند و به دفعات مورد استفاده قرار میگیرند. از انواع تختخوابها، مبلمانها و صندلیهای مختلفی که در ساختمانهای عمومی و یا منازل مورد استفاده قرار میگیرند تا بیل و کلنگ و محصولاتی نظیر وسایل ورزشی و اسباببازیها و لوازمالتحریر در گروه کالاهای مصرفی بادوام طبقهبندی میشوند. در تعریف کالاهای مصرفی با دوام آمده است که این کالاها به جای اینکه مستقیما مصرف شوند، برای برطرف کردن یک نیاز به کار میروند یا خدماتی را به مصرفکننده خود ارائه میدهند.
با توجه به تقاضای قابلتوجه برای هریک از کالاهای مصرفی بادوام در دنیا، امروز واحدهای متعددی در دنیا در زمینه ساخت این محصولات فعال هستند تا با تولید محصولاتی جدید، نوآورانه و باکیفیت، سطح زندگی بشر را ارتقا دهند و به فروش مناسبی دست یابند. ظهور بِرندهای بزرگ و مطرح برای هریک از محصولات یادشده در دنیا حاکی از بازار رقابتی آنها در جهان است، بازاری که با توجه به تعداد بالای محصولات و تنوع قابلتوجه هر محصول، متناسب با فرهنگ، ذائقه و شرایط مالی مردم هر کشور، فرصتهای بیشماری برای حضور و گسترش دامنه مشتریان در اختیار قرار میدهد. واحدهای تولیدی ایرانی نیز میتوانند با تنوعبخشی به محصولات و تولید کالاهایی باکیفیت، گوی سبقت را از سایر رقبای بینالمللی خود بربایند و با صادرات محصولات خود، ضمن رشد درآمد، به ارزآوری به کشور کمک کنند.
در نمودار 1 آمار صادرات کالاهای مصرفی بادوام کشور مشاهده میشود. صادرات کالاهای مصرفی بادوام کشور در سالهای اخیر عمدتا متاثر از شرایط اقتصادی و سیاسی بوده است. ارزش صادرات این محصولات که در سال 1386 برابر با 23 میلیون و 680 هزار دلار بود تا سال 1392، با طی روندی افزایشی، به 62 میلیون و 645 هزار دلار رسید. اما پس از سال 1393 و با شدت گرفتن تحریمها، کاهش شدیدی را تجربه کرد و در سال 1394 به 30 میلیون و 502 هزار دلار رسید. اگرچه این مقدار پس از سال 1395 افزایش نسبی را تجربه کرد، رشد اصلی آن مربوط به سال 1397 بود که صادرات کالای مصرفی بادوام کشور تا 118 میلیون و 439 هزار دلار افزایش یافت. این رشد نشان میدهد که ایران از چه پتانسیلهای مطلوبی برای حضور در بازارهای بینالمللی محصولات مصرفی بادوام برخوردار است، پتانسیلی که به نظر میرسد تا قبل از آن در کشور مغفول مانده بود و توجه به آن میتواند فرصتهای مناسبی را برای توسعه صادرات و اشتغالزایی در کشور فراهم آورد. با توجه به این پتانسیل، به نظر میرسد که صادرات کالاهای مصرفی بادوام کشور، پس از سپری کردن این جهش ناگهانی، در سالهای پیشِرو روندی صعودی را طی کند و در سال 1405 به حدود 100 میلیون دلار برسد.
نمودار 1. ارزش صادرات کالاهای مصرفی بادوام کشور در سالهای اخیر
مصرف فلزات
همانطور که از نام کالای مصرفی بادوام برمیآید، این کالاها باید در طول زمان از دوام بالا برخوردار باشند و در نتیجه استفاده مکرر، بهسرعت فرسوده نشوند. در تعریف این محصولات آمده است: کالاهای مصرفی بادوام دستهای از محصولات مصرفی هستند که نیازی به خرید مکرر ندارند؛ زیرا برای مصرف در یک مدت طولانی ساخته میشوند.
هر جا که مقوله دوام و پایداری برای یک محصول اهمیت مییابد، نقش فلزات در تولید آن پررنگتر خواهند بود. فلزاتی نظیر انواع آلیاژهای مختلف فولاد و آلومینیوم، به سبب برخورداری از ویژگیهای مطلوب نظیر دوام مناسب و مقاومت در مقابل سایش و شکستن، ماده اولیه اساسی ساخت کالاهای مصرفی بادوام به شمار میآیند. برای مثال، بخش عمدهای از تختخوابهای بیمارستانی، صندلیها و مبلمان ساختمانهای اداری نظیر بانکها فلزی هستند. همچنین در ساخت بسیاری از وسایل ورزشی، ابزارآلات دفتری و نیز بیل و کلنگ از فلزات مختلف استفاده میشود. به همین دلیل، میتوان گفت که با رشد صادرات کالاهای مصرفی بادوام کشور، مقادیر قابلتوجهی از فلزات مختلف نیز صادر خواهد شد.
در نمودار 2 ارزش برآوردشده فلزات بهکاررفته در کالاهای مصرفی بادوامِ صادرشده از کشور مشاهده میشود. بر اساس محاسبات، در حدفاصل سالهای 1384 تا 1396 به طور متوسط سالانه 8 میلیون و 339 هزار دلار فولاد، 553 هزار دلار آلومینیوم و 789 هزار دلار مس در قالب کالاهای مصرفی بادوام از کشور صادر شده است. با جهش قابلتوجه صادرات کالاهای مصرفی بادوام در سال 1397، بدیهی است که ارزش فلزات مصرفشده در آنها نیز افزایش خواهد یافت. برآوردها نشان میدهند که در سال 1397 حدود 24 میلیون و 437 هزار دلار فولاد، یک میلیون و 620 هزار دلار آلومینیوم و 2 میلیون و 311 هزار دلار مس در قالب محصولات مصرفی بادوام از کشور صادر شده است. با توجه به چشمانداز روبهرشد صادرات محصولات یادشده در سالهای آینده، میتوان چشمانداز مناسبی را برای مصرف فلزات در آنها پیشبینی کرد. بر همین اساس، در سال 1405 بیش از 20 میلیون و 527 هزار دلار فولاد، یک میلیون و 361 هزار دلار آلومینیوم و یک میلیون و 941 هزار دلار مس به شکل انواع کالاهای مصرفی بادوام به مصرف خواهد رسید.
نمودار 2. ارزش فلزات بهکاررفته در تولید کالاهای مصرفی بادوام صادرشده از کشور

مطالب مرتبط

- تحلیل
- صنعت
محدودیت منابع حیاتی از جمله مواد معدنی، آب و انرژی که در سالهای اخیر نیز بیش از پیش در جهان ملموس شده است، از اهمیت و ضرورت بهینهسازی مصرف آنها حکایت دارد. به این موضوع باید شرایط اقتصادی و تورم قیمتها را نیز اضافه کرد که میتوانند به طور مستقیم بر عملکرد صنایع تاثیر بگذارند. در چنین شرایطی، طبعا بنگاهی میتواند رویای پیشرفت را در سر بپروراند که با کمترین ورودی، به خروجی مطلوب دست یابد. به بیان دیگر، اگر در گذشته عامل تمایز و برتری شرکتها، دستیابی به خروجی بیشتر بود، امروز اصلیترین موضوع تمرکز بر کاهش ورودیها و دستیابی به بهرهوری عملیاتی بالاتر است. در این میان، شرکت آلومینای ایران به عنوان یکی از منحصر به فردترین بازیگران صنعت آلومینیوم کشور، از جمله شرکتهایی است که اقدامات مهم و ارزشمندی در این راستا انجام داده که نمود اثربخشی آنها نیز در کارنامه عملکرد این شرکت قابل مشاهده است.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- آلومینیوم
محدودیت منابع حیاتی از جمله مواد معدنی، آب و انرژی که در سالهای اخیر نیز بیش از پیش در جهان ملموس شده است، از اهمیت و ضرورت بهینهسازی مصرف آنها حکایت دارد. به این موضوع باید شرایط اقتصادی و تورم قیمتها را نیز اضافه کرد که میتوانند به طور مستقیم بر عملکرد صنایع تاثیر بگذارند. در چنین شرایطی، طبعا بنگاهی میتواند رویای پیشرفت را در سر بپروراند که با کمترین ورودی، به خروجی مطلوب دست یابد. به بیان دیگر، اگر در گذشته عامل تمایز و برتری شرکتها، دستیابی به خروجی بیشتر بود، امروز اصلیترین موضوع تمرکز بر کاهش ورودیها و دستیابی به بهرهوری عملیاتی بالاتر است. در این میان، شرکت آلومینای ایران به عنوان یکی از منحصر به فردترین بازیگران صنعت آلومینیوم کشور، از جمله شرکتهایی است که اقدامات مهم و ارزشمندی در این راستا انجام داده که نمود اثربخشی آنها نیز در کارنامه عملکرد این شرکت قابل مشاهده است.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام
از صنعت فولاد اساسا به عنوان صنعت مادر یاد میشود که خود حاکی از جایگاه استراتژیک آن در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور است. از این رو، پایداری تولید را میتوان یکی از مهمترین المانها در چنین صنعتی که به صورت زنجیرهوار بر سایر بخشهای اقتصادی نیز تاثیرگذار است، تلقی کرد. در شرایط حال حاضر که صنایع فولادی کشور بیش از هر زمان دیگری با چالشهای اساسی روبهرو هستند، حفظ پایداری تولید هدفی است که الزامات متعددی را میطلبد؛ الزاماتی که میتوانند در بطن مفهومی کلی به نام بهرهوری عملیاتی قرار بگیرند. شرکت جهان فولاد سیرجان نیز با نگاه دقیق خود به وضعیت موجود، استراتژیهای موثری را در راستای ارتقای بهرهوری عملیاتی خود اتخاذ کرده است و در مسیر آنها حرکت میکند.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات میانی فولاد خام
در محیط رقابتی و پیچیده کسبوکار، توانایی مدیریت هوشمند و کاهش هدررفت منابع عامل تعیینکنندهای برای ارتقای بهرهوری عملیاتی پیشرفت و موفقیت بنگاههای اقتصادی و صنعتی به شمار میآید. شرکت آهن و فولاد ارفع به عنوان شرکتی پیشرو در صنعت فولاد کشور، با تلفیق فناوریهای نوین و سامانههای پایش تحت وب در راستای بهبود و بهینهسازی مصرف منابع گام برداشته است. این اقدامات هدفمند با مدیریت و بازیابی پسماندها و استفاده از تجهیزات مکانیزه، همگرایی پایداری را برای ارفع رقم میزنند که این مسئله منجر به رعایت الزامات زیستمحیطی در این شرکت شده است. به این ترتیب به جرات میتوان گفت شرکت آهن و فولاد ارفع با ارتقای بهرهوری و همسوسازی اهداف پایداری، تجلی تولید کارآمد و با بهرهوری بالا در صنعت فولاد کشور به شمار میآید.
۳۱ مرداد ۱۴۰۴