سرمایه‌گذاری‌های هدفمند شرکت چادرملو برای توسعه اکتشافات معدنی
مقدمه
در عصر حاضر که برخورداری از منابع طبیعی و ذخایر معدنی از اهرم‌های کلیدی برای رشد اقتصادی و صنعتی کشور به شمار می‌آید، توسعه اکتشاف و بهره‌برداری هوشمندانه از ذخایر معدنی را می‌توان دروازه ورود به تحول و پیشرفت در عرصه رقابت جهانی و تحولات اقتصادی کشور به شمار آورد؛ موضوعی که همواره در سرخط اهداف و چشم‌اندازهای کلان کشور قرار گرفته و حتی در برنامه هفتم توسعه نیز رشد 13 درصدی این بخش هدف‌گذاری شده است. این در حالی است که بررسی سابقه تاریخی شاخص‌های اقتصادی نیز نشان می‌دهند که در بهترین حالت نرخ رشد این بخش از 3 درصد عبور نکرده است و در برخی سال‌ها نیز نرخ رشد منفی به چشم می‌خورد. در حالی که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی تحقق این هدف را دست‌نیافتنی و یا دور از انتظار ارزیابی می‌کنند و بر این باور هستند که تثبیت این رشد چشمگیر جز با جهشی کم‌سابقه در بخش معدن و صنایع معدنی امکان‌پذیر نیست، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو با دیدگاهی آینده‌نگرانه در مسیری متفاوت و جسورانه گام نهاده است و به مقوله توسعه اکتشافات معدنی و معدنکاری مدرن به عنوان استراتژی هدفمندی برای پیشرفت و توسعه‌ای پایدار می‌نگرد. این شرکت در قامت بازیگر کلیدی زنجیره فولاد کشور با نظر به این موضوع که توسعه اکتشاف در واقع سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای برای آینده محسوب می‌شود، موج جدیدی از اکتشافات را در پهنه‌های معدنی جدید آغاز کرده است. نگاه موشکافانه و راهبردی این بازیگر کلیدی زنجیره فولاد نه‌تنها منجر به تامین پایدار مواد اولیه می‌شود، بلکه افق‌های روشنی را برای تحقق اهداف و چشم‌اندازهای رشد بخش معدن و صنایع معدنی کشور می‌گستراند. در مفهومی عمیق‌تر شرکت چادرملو با تمرکز بر توسعه حلقه نخست زنجیره در پی خلق آینده‌ای جدید برای صنعت فولاد است.
بازتعریف برنامه‌های اکتشافی در چادرملو
با وجود نقش کلیدی و اثرگذار بخش معدن و صنایع معدنی در رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشور، هنوز این بخش درگیر چالش‌ها و معضلات گلوگاهی است که ریشه در فقدان راهبردی ملی برای سرمایه‌گذاری و ضعف برنامه‌ریزی ساختارمند در حلقه‌های نخست زنجیره ارزش دارد. در واقع نادیده‌انگاری و نبود نگاه فراگیر به مقوله اکتشاف یکی از گلوگاه‌های بنیادین در این بخش حیاتی است که می‌تواند اهداف بلندپروازانه این بخش را به یک چشم‌انداز دست‌نیافتنی تبدیل کند، به طوری که توسعه این بخش در حد یک شعار تکراری باقی بماند. در دسترس نبودن اطلاعات کافی از ذخایر معدنی و به‌روز نبودن اطلاعات ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی برخی از چالش‌هایی هستند که مسیر توسعه اکتشافات را ناهموار و دشوار کرده‌اند و کم‌توجهی به داده‌محوری و به روزرسانی اطلاعات و اتکا به روش‌های قدیمی برداشت داده نیز به مشکلات و چالش‌های فعالان این بخش دامن می‌زنند. آنچه که امروز بیش از هر زمانی برای توسعه این بخش ضروری به نظر می‌رسد، فاصله گرفتن از رویکردها و دور باطل فرایندهای پیشین و حرکت به سمت اتخاذ رویکردهای جسورانه و هدفمند است؛ موضوعی که شرکت چادرملو در این نقطه حساس به آن توجه ویژه‌ای داشته و به عنوان یکی از متولیان برجسته صنایع معدنی کشور، ترسیم آینده‌ای نو را برای زنجیره فولاد از بازتعریف برنامه‌های اکتشافی و توسعه‌محور خود آغاز کرده است تا بتواند جایگاه خود را به عنوان یکی از بزرگترین تامین‌کنندگان سنگ‌آهن در کشور تثبیت کند.
این شرکت با سرمایه‌گذاری در توسعه اکتشافات معدنی، آمادگی خود را برای پذیرش ریسک به نمایش گذاشته است و با نگاهی علمی و آینده‌محور به مقوله سرمایه‌گذاری، آن را به فرصت بی‌بدیلی برای خلق ارزش تبدیل کرده است
آغاز عملیات اکتشافات تکمیلی در اندیس معدنی زریگان واقع در استان یزد و مطالعات تفضیلی برای استخراج زیرزمینی آنومالی‌های «T1» و «T2» (با توجه به قرارگیری آنومالی‌ها در شمال معدن کنونی) نقطه شروع استخراج آنومالی‌های جدید در سال 1404 محسوب می‌شود. تناژ این دو ذخیره 15 میلیون تن و با عیار میانگین 50 درصد برآورد شده و کانسار در عمق 360 متری و بخشی از آن در عمق 100 متری با توپوگرافی قرار گرفته است. پیش از این نیز، انجام عملیات اکتشاف در آنومالی‌های «A10» با برآورد ذخیره 45 میلیون تنی با عیار 44 درصد و معدن آریز (D19) آغاز شده بود. بر اساس مطالعات انجام‌شده، آنومالی شماره 10، واقع در منطقه ساغند دارای سه زون کانی‌زایی شمالی، جنوبی و شرقی است که میزان ذخیره در زون جنوبی 9.9 میلیون تن و در زون شمالی 15 میلیون تن برآورد می‌شود. عملیات استخراج از زون جنوبی در سال گذشته آغاز شد و با راهبردهای چادرملو زون شمالی نیز در سال جاری به مرحله استخراج و بهره‌برداری خواهد رسید. در مجموع 9.5 میلیون تن سنگ‌آهن از این دو زون شناسایی‌شده طی 3 سال آینده استخراج خواهد شد و مطالعات برای اکتشاف ذخایر معدنی جدید در زون شرقی نیز ادامه دارد. در معدن آریز که عیار سنگ‌آهن آن 44 درصد برآورد می‌شود، تاکنون 180 میلیون تن باطله‌برداری انجام شده است و با توجه به سرمایه‌گذاری 40 میلیارد ريالی در فاز اول و 39 میلیارد ريالی در فاز دوم، استخراج 28 میلیون تن سنگ‌آهن از این معدن پیش‌بینی می‌شود. پروژه‌های اکتشافی در حال انجام شرکت چادرملو گواه روشنی بر این مسئله است که تثبیت جایگاه و ارتقای سطح رقابت‌پذیری تنها از مسیر برنامه‌ریزی منسجم و سرمایه‌گذاری هوشمندانه عبور می‌کند. در واقع این شرکت با سرمایه‌گذاری در توسعه اکتشافات معدنی، آمادگی خود را برای پذیرش ریسک به نمایش گذاشته است و با نگاهی علمی و آینده‌محور به مقوله سرمایه‌گذاری، آن را به فرصت بی‌بدیلی برای خلق ارزش تبدیل کرده است.
لزوم اتخاذ رویکردهای فناورمحور
اتکا به ماشین‌آلات و تجهیزات قدیمی در فرایند استخراج و معدنکاری در شرایط کاهش تدریجی عیار ذخایر سطحی و محدودیت دسترسی به منابع نسبتا کم‌عمق، عامل محدودکننده‌ای برای تحقق برنامه‌ها و اهداف جسورانه و متحولانه شرکت‌های پیشرو در حوزه معدن و صنایع معدنی محسوب می‌شود. بنابراین پیشرفت و تحول چشمگیر در این حوزه در گرو اتخاذ رویکردهای فناورمحور و پویش‌های عمیق در راستای به‌روزرسانی ماشین‌آلات و تجهیزات است. شرکت چادرملو با حرکت جسورانه و ساختارشکنانه خود در حوزه معدنکاری و اکتشاف بر همگان ثابت کرده که به عرصه‌ای جدید قدم گذاشته است و با پذیرش این موضوع که تکنولوژی جدید رمز اصلی خلق آینده است، چشم‌اندازی نو را برای آینده تعریف می‌کند. در واقع آنچه که امروز این شرکت را نسبت به رقبا متمایز می‌کند، رویکردها و سیاست‌های متحولانه‌ای است که در توسعه اکتشافات معدنی، بهینه‌سازی و به‌روزرسانی فرایندها و فناوری‌ها و ارتقای بهره‌وری دنبال می‌کند. در حالی که دسترسی مناسب به ماشین‌آلات و تجهیزات به‌روز و مکانیزه یکی از دغدغه‌های اصلی معدنکاری به شمار می‌آید، شرکت چادرملو با سرمایه‌گذاری در این حوزه در پی جهشی معنادار در بهبود بهره‌برداری و کاهش نرخ باطله‌برداری از معادن است.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند سنجش از راه دور، نرم‌افزارهای طراحی، پایش فرایند و سامانه‌های پایش آنلاین ماشین‌آلات و راه‌اندازی سیستم دیسپچینگ و پایش راداری نمونه‌هایی از گام‌های عملی شرکت چادرملو در این راستا محسوب می‌شوند. سیستم دیسپچینگ یک سیستم مدیریتی کنترل هوشمند در معادن است که از طریق نصب سخت‌افزارها بر روی ماشین‌آلات، اطلاعات کاملی از وضعیت موتورها، دمای آب، فشار روغن، مصرف سوخت، نرخ حفاری و … را ارائه می‌دهد و این اطلاعات در نرم‌افزار تحلیل و بررسی می‌شود. دقت و صحت عملیات استخراج و معدنکاری نیز به وسیله رادار کنترل و پایش می‌شود که این امر تاثیر به‌سزایی بر کاهش ریسک‌های ژئوتکنیکی و طراحی معدن خواهد داشت. سرمایه‌گذاری برای خرید ماشین‌آلات و تجهیزات مطابق با فناوری‌های روز دنیا و استفاده از سامانه هوشمند راهبری ناوگان معدنی علاوه بر ارتقای سطح بهره‌وری و دقت در فرایندهای معدنکاری، امکان استخراج از افق‌های عمیق‌تر را نیز فراهم می‌آورد. بررسی عیار ماده معدنی در آنومالی‌های جدید و مقایسه آن با عیار 55 درصدی معدن اصلی چادرملو نشان می‌دهد که شرکت چادرملو امروز در زمینه استخراج و بهره‌برداری از معادن به سطح جدیدی رسیده است. به بیانی دیگر در شرایطی که عیار پایین سنگ‌آهن دغدغه‌ای مهم در زنجیره فولاد به شمار می‌آید، رویکردهای توسعه‌محور این شرکت، مسیر جدیدی را برای استخراج ماده معدنی با عیار پایین‌تر فراهم آورده است.
نگاه همه‌جانبه چادرملو به توسعه
شرکت چادرملو پارامترها و شاخص‌های کلیدی را در فعالیت‌های توسعه‌ای خود به صورت همه‌جانبه و مستمر بررسی و ارزیابی می‌کند. یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در حوزه اکتشاف، سطح دانش و تخصص منابع انسانی و میزان مهارت و تسلط آن‌ها در استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات و تحلیل عملکرد آن‌ها است. با توجه به اهمیت این مسئله، آموزش منابع انسانی و بومی‌سازی از موضوعاتی هستند که این شرکت به آن توجه ویژه‌ای داشته و برنامه‌های متعددی را نیز در این خصوص به انجام رسانده است. در این راستا می‌توان به برگزاری بیش از 25 هزار نفرساعت آموزش در سال 1402 تنها در مجتمع معدنی اشاره کرد. علاوه بر این، همکاری با شرکت‌های دانشبنیان و مراکز علمی و دانشگاهی و راه‌اندازی مرکز نوآوری نوچاد نیز گام‌های جسورانه‌ای برای تقویت دانش فنی و بومی‌سازی در حوزه معدنکاری محسوب می‌شوند.
شرکت چادرملو نیز برنامه هدفمندی را برای عبور از مدل‌های سنتی و پرهزینه گذشته در دستور کار قرار داده است که با این برنامه‌ریزی نه تنها ریسک‌های عملیاتی، بلکه هزینه‌های اکتشاف را نیز به حداقل برساند
چالش‌های زیست‌محیطی موضوع دیگری است که این شرکت به عنوان عامل اثرگذار در آینده تصمیمات و برنامه‌ریزی‌های آینده به آن توجه ویژه‌ای دارد و اقدامات این شرکت در راستای ارتقای سطح بهره‌وری و مدیریت پسماند، سدباطله و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی با راه‌اندازی و سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر نگاه فراگیر این شرکت را به مسائل زیست‌محیطی به نمایش می‌گذارد. با این وجود، نباید از این موضوع غافل شد که محدودیت‌ها و دشواری‌های واردات ماشین‌آلات و تجهیزات، همواره یکی از مهمترین موضوعات چالش‌برانگیز در مسیر توسعه حلقه‌های نخست زنجیره فولاد بوده است. از طرفی تاخیر در صدور مجوزهای بهره‌برداری و روند طولانی‌مدت فرایندهای آن نیز روند توسعه معادن را کُند و یا با چالش مواجه می‌کند. با این همه، برنامه‌ریزی‌های دقیق و نگاه آینده‌نگرانه شرکت چادرملو به برطرف کردن چالش‌های یادشده و تسهیل در روند توسعه، روند بهره‌وری تولید و تامین پایدار مواد اولیه صنعت فولاد را بهبود بخشیده، به طوری که امروز نام این شرکت در فهرست بزرگترین عرضه‌کنندگان کنسانتره و گندله سنگ‌آهن در کشور قرار گرفته است.
بنا به آنچه که بیان شد، آینده بخش معدن و صنایع معدنی کشور را سرمایه‌گذاری در توسعه اکتشافات و خرید ماشین‌آلات و تجهیزات جدید و تمرکز بر به‌روزرسانی تکنولوژی‌های تولید رقم می‌زد. در زمانی که تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بر پایه داده‌ها و پایش مستمر اطلاعات، تضمین‌کننده پیشرفت و ترقی است، حرکت به سمت بهره‌گیری از فناوری‌های نو، اصلی حیاتی محسوب می‌شود. در همین راستا، شرکت چادرملو نیز برنامه هدفمندی را برای عبور از مدل‌های سنتی و پرهزینه گذشته در دستور کار قرار داده است که با این برنامه‌ریزی نه تنها ریسک‌های عملیاتی، بلکه هزینه‌های اکتشاف را نیز به حداقل برساند. به جرات می‌توان گفت که امروز شرکت چادرملو با حرکت در مسیر توسعه اکتشاف و معدنکاری گام‌های موثری برای تثبیت جایگاه خود در زنجیره فولاد برداشته است و با حفظ حرکت پرشتاب خود در این مسیر می‌تواند به الگویی چابک و بی‌بدیل در این عرصه تبدیل شود.
