در عصر مدرن امروز، با پیشرفتهای سریع و گسترده فناوریها و پیچیدگی فزاینده بازارهای جهانی، حفظ و ارتقای توان رقابت نظامهای صنعتی و ساختارهای اقتصادی مستلزم اهتمام به نوآوری و انطباق و همگام شدن با تحولات تکنولوژی است. در این بین، ایران به عنوان کشوری که از پتانسیلهای بالایی برای نقشآفرینی در مناسبات تجاری و اقتصادی جهان بهره میبرد، در سالهای اخیر در سایه عواملی نظیر بهرهوری پایین، وابستگی به خامفروشی و کم توجهی به مقوله نوآوری و تولیدات فناورانه نتوانسته است چنان که باید و شاید، مسیر توسعه صنعتی خود را با تحولات روز جهان همگام سازد که این مسئله کشور را از فرصتهای ارزشمندی برای تحقق رشد و اعتلای اقتصادی محروم کرده است. برای مثال در حالی نزدیک به 42 درصد از ارزش صادرات کل زنجیره فولاد ایران در سال 1403 به شمش فولاد با قیمت میانگین هر تن 454 دلار اختصاص داشته است که با حرکت به سمت تولید محصولات ویژه و با ارزشافزوده، میتوان ارزش افزوده چندبرابری را با مصرف همان میزان مواد اولیه و انرژی خلق کرد. تصویر «دفتر صدبرگ» قدیمی روی جلد، سمبلی از لزوم ترسیم طرح و برنامهای جدید برای ایجاد تحول صنعتی و گذر از الگوهای سنتی پیشین است؛ موضوعی که البته با گلوگاهی جدی در زمینه تکنولوژی و محدودیتهای ابزارهای در دسترس مواجه است. با این حال امید میرود با بهرهگیری از «سرمشق» جدیدی در راستای تحول و شکوفایی صنعتی، زمینه برای شکلگیری ساختار اقتصادی کارآمد، نوآور و رقابتپذیر فراهم آید و ایران بتواند جایگاهی شایسته در زنجیره تولید و ارزش جهانی کسب کند؛ جایگاهی که منجر به رشد پایدار، ایجاد اشتغال باکیفیت و افزایش تابآوری اقتصادی در برابر تحولات آینده شود.
ماهنامه شماره ۱۸۰ اخبارفلزات
در عصر مدرن امروز، با پیشرفتهای سریع و گسترده فناوریها و پیچیدگی فزاینده بازارهای جهانی، حفظ و ارتقای توان رقابت نظامهای صنعتی و ساختارهای اقتصادی مستلزم اهتمام به نوآوری و انطباق و همگام شدن با تحولات تکنولوژی است. در این بین، ایران به عنوان کشوری که از پتانسیلهای بالایی برای نقشآفرینی در مناسبات تجاری و اقتصادی جهان بهره میبرد، در سالهای اخیر در سایه عواملی نظیر بهرهوری پایین، وابستگی به خامفروشی و کم توجهی به مقوله نوآوری و تولیدات فناورانه نتوانسته است چنان که باید و شاید، مسیر توسعه صنعتی خود را با تحولات روز جهان همگام سازد که این مسئله کشور را از فرصتهای ارزشمندی برای تحقق رشد و اعتلای اقتصادی محروم کرده است. برای مثال در حالی نزدیک به 42 درصد از ارزش صادرات کل زنجیره فولاد ایران در سال 1403 به شمش فولاد با قیمت میانگین هر تن 454 دلار اختصاص داشته است که با حرکت به سمت تولید محصولات ویژه و با ارزشافزوده، میتوان ارزش افزوده چندبرابری را با مصرف همان میزان مواد اولیه و انرژی خلق کرد. تصویر «دفتر صدبرگ» قدیمی روی جلد، سمبلی از لزوم ترسیم طرح و برنامهای جدید برای ایجاد تحول صنعتی و گذر از الگوهای سنتی پیشین است؛ موضوعی که البته با گلوگاهی جدی در زمینه تکنولوژی و محدودیتهای ابزارهای در دسترس مواجه است. با این حال امید میرود با بهرهگیری از «سرمشق» جدیدی در راستای تحول و شکوفایی صنعتی، زمینه برای شکلگیری ساختار اقتصادی کارآمد، نوآور و رقابتپذیر فراهم آید و ایران بتواند جایگاهی شایسته در زنجیره تولید و ارزش جهانی کسب کند؛ جایگاهی که منجر به رشد پایدار، ایجاد اشتغال باکیفیت و افزایش تابآوری اقتصادی در برابر تحولات آینده شود.
نوع انتشار چاپی
سیاستهای توسعه صنعتی با هدف ارتقای ظرفیت تولید، خلق ارزش افزوده، اشتغالزایی و تقویت رقابت تدوین میشوند و مسیر رشد اقتصادی کشورها را ترسیم میکنند. این سیاستها با هدایت سرمایهگذاری به سمت توسعه صنایع راهبردی، در تغییر ساختار اقتصادی و توسعه صنعتی کشورها نقش کلیدی ایفا میکنند. در سالهای اخیر، روندهای ژئوپلیتیکی، تحولات فناورانه و ورود بازیگران نوظهور به عرصه رقابت، تحولات چشمگیری را در زنجیرههای تامین ایجاد کرده است؛ تحولی که ضرورت اتخاذ سیاستهای هوشمندانه را برای توسعه صنعتی کشورها همگام و همراستا با تحولات جهانی افزایش داده است.
در بخش نگاه ماه با موضوع سیاستهای نوظهور صنعتی و تاثیرات آنها بر تحولات صنعتی ایران و جهان مطالب زیر را مطالعه میکنید:
از الگوبرداری تا حکمرانی
انقلاب فولادی
کوچ فلز نقرهای
ترسیم یک نقشه جدید
بازسازی ستونهای تولید
جهش سبز
فرمول نوین
همپیمانی استراتژیک
از انباشت تا بازآفرینی
همگرایی تکنولوژی و راهبرد
نبرد سرمایه
اینفوگرافیک: مقایسه شاخصهای توسعه صنعتی و اقتصادی ایران و کشورهای مختلف
گامهای استوار
رمز عبور
امروزه با پیشرفت سریع علم و فناوری، فعالیتها و فرایندهای سازمانی نیز در حال تحول و دگرگونی هستند، به طوری که برای انجام هر یک از امور جاری، ابزارها و روشهای نوینی مورد استفاده قرار میگیرد. این روند که «مدرنیزاسیون فرایندها» نامیده میشود، استراتژی متحولانهای است که نقشی کلیدی در پاسخ به تغییرات محیطی و تغییرات ساختار سازمانی ایفا میکند و موجب بهبود ساختارها و فرآیندها، ارتقای مهارتهای نیروی انسانی و افزایش بهرهوری و کیفیت محصولات و خدمات میشود.
در بخش پرونده ماه با موضوع مدرنیزاسیون فرایندها مطالب زیر را مطالعه میکنید:
استراتژی ساختارشکن
کانون تحولات نوین
پیشگام در بازآرایی سازمانی
تحول هوشمندانه
ارمغان فناوری
گذار به اکوسیستم پایدار
ابزار نوین
سمبل جهش فناورانه
جلوهای نوین در عصر فناورانه
نقطه قوت
دورنمایی تحولگرا
در حالی که انرژی نسبتا ارزانقیمت نسبت به سایر کشورها، همواره از امتیازهای ویژه توسعه صنعتی ایران بوده، امروز افزایش نرخ حاملهای انرژی به چالشی گلوگاهی فعالان صنایع معدنی و فلزی کشور تبدیل شده است. این افزایش قیمت که با هدف اصلاح الگوی مصرف و ارتقای بهرهوری انجام میشود، در کنار محدودیتهای مصرف انرژی، پیامدهایی مانند افزایش هزینهها و بهای تمامشده، کاهش تولید و افت حاشیه سود را به همراه دارد که تاثیرات آن دامنگیر اقتصاد کشور خواهد شد. در صفحات بعد، موضوع تاثیر قیمت انرژی بر ساختار هزینههای بخش معدن و صنایع معدنی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و نظرات برخی از مدیران و کارشناسان در این خصوص آورده شده است.
در بخش گزارش ماه با موضوع تاثیر قیمت انرژی بر ساختار هزینهها در این شماره مطالب زیر را مطالعه میکنید:
فرصتی سوخته
چارچوب تحول و پیشرفت
افول مزیتها
یک بازنگری سازنده
ساختار نوین
کاوه، تجلی پویش و پایداری
رویکرد دوسویه
برنامهریزی هوشمندانه، انتفاعی پایدار
تعهدی ماندگار
نگاه توسعهمحور
بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان موتور محرک رشد اقتصادی و توسعه صنعتی، جایگاه ویژهای را در اقتصاد ایران به خود اختصاص میدهد و از آن به عنوان یکی از محورهای کلیدی خودکفایی و پیشرفت یاد میشود. با این حال، توسعه نامتوازن و تمرکز سرمایه در حلقههای پایانی زنجیرههای معدنی، فعالان این بخش را با چالشهای بسیاری مواجه کرده است. سرمایهگذاری یکپارچه و هدفمند برای توسعه متوازن حلقههای زنجیره از مهمترین راهکارهای برونرفت از این شرایط پرریسک به شمار میآید. در بخش تحلیل ماه این شماره مطالب زیر را مطالعه میکنید:
طلایهداران تحول
انتفاع دوسویه
- گزارشهای فلزات
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای صنایع مصرفکننده
- گزارشهای اقتصاد, گزارشهای فلزات
- گزارشهای اقتصاد
- گزارشهای اقتصاد
- گزارشهای اقتصاد

- تحلیل
- مس
مسیر تحولات صنایع مس در دنیا به سمتی رفته است که علاوه بر تغییرات تکنولوژیک و مولفههای مرتبط با ارزش تولید و میزان عرضه و تقاضا برای این فلز، یک گذار جغرافیایی نیز در این حوزه در طول یک قرن اخیر رخ داده است. به گونهای که صنایع تولید مس در این بازه زمانی، از کشورهای توسعهیافتهای همچون ایالات متحده آمریکا، اروپا و اقتصادهای پیشرفته آسیا نظیر ژاپن، به کشورهایی با اقتصاد در حال توسعه که چین، هندوستان، شیلی، پرو و کشورهای منطقه «ASEAN» منتقل شده است. نظر به تداوم روندهایی همچون برقیشدن و تکامل تکنولوژیهای دیجیتال به خصوص در این اقتصادهای نوظهور درحال توسعه، روند تولید مس در چنین کشورهایی به شکلی روزافزون در حال رشد است و به نظر میرسد که روندهای آتی در مورد صنایع تولید مس توسط کشورهای درحال توسعه هدایت شود.
۳۱ خرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- آلومینیوم
اهمیت جایگاه آلومینیوم در تمام صنایع دنیا، کشورهای بسیاری را به عرصه تولید این فلز کشانده است. تولید این فلز با وجود کاربرد گسترده و مزیتهایی که برای صنعتگران ایجاد میکند، دارای فرایندی بسیار انرژیبر و آلاینده است. این مسئله با توجه به بحران انرژی در کشورهای توسعهیافته، به معضل تبدیل شد و صرفه اقتصادی در تولید آلومینیوم را کاهش داد. از این رو، انتقال صنایع تولید آلومینیوم به کشورهای در حال توسعه به عنوان یک روند تدریجی، علاوه بر این که رشد اقتصادی قابل توجهی را برای کشورهای درحال توسعه فراهم کرد، منجر به کاهش انتشار کربن در اقتصادهای توسعهیافته و حفاظت از اقلیم و محیط زیست آنها شد.
۳۱ خرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- محصولات فولادی, محصولات میانی فولاد خام
صنعت فولاد که از مهمترین محرکهای رشد زیرساختی و همچنین تولید ثروت در دنیا محسوب میشود، تغییر و تحولات عمیقی را در چند دهه گذشته پشت سر گذاشته است. به این معنا که رشد تولید و توسعه صنایع فولاد از اواخر قرن بیستم بیش از آن که تحت تسلط فولادسازانی همچون ایالات متحده آمریکا، اروپا و ژاپن باشد، توسط فولادسازان جدیدی از جمله چین و هندوستان و سایر کشورهای درحال توسعه هدایت شد. به نوعی میتوان گفت که صنایع فولاد یک گذار جغرافیایی را از کشورهای توسعهیافته و پیشرفته به کشورهای در حال توسعه طی کرد که این انتقال، منجر به بروز تغییرات قابل توجهی در زنجیره ارزش فولاد شد که البته تبعات منفی اقلیمی و زیستمحیطی قابل ملاحظهای را متوجه بازارهای جدید این محصول کرد.
۳۱ خرداد ۱۴۰۴
- تحلیل
- آسیا و اقیانوسیه, آمریکای شمالی و جنوبی, اتحادیه اروپا
در عصری که تحقق توسعه اقتصادی مستلزم طراحی مسیرهایی منحصربهفرد، انطباقپذیر و ریشهدار در بافت نهادی، ظرفیتی و تاریخی هر کشور است، سیاستهای صنعتی چهرهای تازه به خود گرفتهاند؛ رویکردهایی که با دوری از کلیشههای توسعه وابسته، بر مدار توانمندسازی داخلی، ارتقای فناورانه و ساخت مزیتهای رقابتی مقاوم، مسیر بازتعریف اقتصاد ملی را با دقت، تامل و پیوستگی طی میکنند. در این منظومه نوظهور، سیاستگذاری صنعتی تجلیگاهی برای شکلدهی به آینده تولید، تنظیم رابطه میان نهادهای دانشی، بازیگران اقتصادی، ساختارهای فناورانه و منطق حاکم بر بازارهای جهانی است؛ جریانی چندوجهی که در آن، بومیسازی نه صرفا جانشین واردات است، که بستری برای خلق دانایی، انتقال عمیق فناوری و گسترش ظرفیتهای یادگیرنده را به ارمغان میآورد و همزمان، سیاستهای صادراتمحور نیز بر بنیاد تثبیت کیفیت، پرورش برند ملی و ساخت سیستمی رقابتی و پایدار در بستر جهانی استوار میشوند. این گفتمان نوین، فراتر از بازتعریف اولویتهای راهبردی سیاستها، دگرگونی در خود زبان توسعه را نمایان میکند؛ زبانی که توسعه را نه در وابستگی، که در استقلال فنی و نه در رشدهای ناپایدار، که در نهادسازی عمیق و پویای فناورانه جستوجو میکند.
۳۱ خرداد ۱۴۰۴